Habana Vieja

Het voordeel van wat langer op dezelfde plek verblijven is dat ik meer te weten kom over het land dan alleen de toeristische hoogtepunten. Want wat me werkelijk interesseert is hoe de mensen er leven, hoe ervaren ze de invloed van de overheid, wat doen ze in hun vrije tijd, zijn ze gelukkig ondanks dat ze niet leven zoals wij in het Westen gewend zijn? Door veel met locals te praten buiten de toeristische gebieden kom ik een hoop te weten.

Van de 4 weken in Cuba heb ik 3 weken in de hoofdstad Havana ‘gewoond’, om precies te zijn in Habana Vieja, het oude centrum van Havana. Hier staan de meeste koloniale gebouwen in smalle straatjes.
Ik vind het heerlijk om door de smalle achterafstraatjes te struinen en het lokale leven op te snuiven. Het leven speelt zich af op straat, de meeste Cubanen die niet aan het werk zijn zitten op hun stoepje of balkon en onderhouden

zo hun sociale contacten. Sinds Raul Castro economische hervormingen heeft doorgevoerd, mogen Cubanen zelf een handeltje beginnen, waardoor je vele straatverkopers ziet die met hun karren de straten afgaan en al schreeuwende hun koopwaar aanprijzen, van roomboterbiscuits tot bezems en diepvriesproducten. Na verloop van tijd ging ik hun geschreeuw herkennen en wist ik voor welke verkoper ik me naar buiten moest haasten – hun assortiment was vele malen interessanter dan wat er in de staatswinkels verkocht werd, en goedkoper ook.

In de grote koloniale huizen wonen op de verschillende verdiepingen meerdere gezinnen, soms met een heel gezin in maar 1 kamer. Ik gluurde wel eens naar binnen en zag daar de

bedden, de tv en het kookstel in 1 kamer. Maar wie heeft zoveel ruimte nodig als het leven zich toch grotendeels op straat afspeelt? Wanneer een bewoner op de hoger gelegen verdieping iets nodig had van de straatverkoper, werd via het balkon of raam een mandje aan een touw neergelaten met daarin het geld, waarna de straatverkoper zijn waar er weer in legde en het mandje weer naar boven ging.

De koloniale huizen in Havana zijn over het algemeen zeer slecht onderhouden, meestal zijn het regelrechte bouwvallen, maar alle ruimtes zijn gewoon bewoond, of er bevindt zich een bedrijfje in. Veel huizen hebben geen elektriciteit, maar blijkbaar vinden de Cubanen een manier om daarmee om te gaan – ’s avond verlegt het sociale leven zich sowieso naar de straat, want daar staan lantaarnpalen.

Rum is goedkoper dan water in flessen, Cubanen stoken ook hun eigen rum, die dan in gerecyclede rumflessen wordt aangeboden, voor minder dan 2 dollar per fles. Het zal je niet verbazen dat ik veel dronken locals heb gezien, en ook veel ouderen met Korsakoff-achtige verschijnselen. Net als de handel in zelfgebrouwen rum hebben nu veel Cubanen een eigen handeltje om hun schamele loon aan te vullen.

Zo ook mijn gastgezin, zij verkochten telefoonkaarten en van vroeg tot laat stonden er mensen aan de deur voor extra belminuten. En ze hadden natuurlijk de 2 kamertjes die ze verhuurden, al met al een leuke bron van inkomsten. In het huis woonden Rita en haar man, ik schat ze ongeveer 55, hun zoon Roberto en zijn vrouw Raquel, eind twintig en hun dochter Sofia van 6 jaar oud. Roberto en Raquel waren net begonnen met Engelse les, en het was grappig hoe we probeerden te communiceren, zij met handen en voeten Engels, en ik in gebroken Spaans. Toen Rita jarig bleek te zijn, kocht ik in een spontane bui een boeket bloemen voor haar, waarna ik werd uitgenodigd voor haar familiefeestje – erg leuk om dat ook eens mee te maken!