KUZ'MINO, het dorp in de rivier

Mijn dorpsgevoel heeft er weer een extra dimensie bij gekregen.
Stel je het volgende voor: de rivier de Noordelijke Dvina, met daarin gelegen een aantal eilanden, een halfuurtje rijden stroomopwaarts vanaf Archangelsk. Op die eilanden wat dorpen met zeer oude huizen, houten huizen, sommigen een paar honderd jaar oud. In een van die huizen is Sasha Anufriev geboren, zijn vader is overleden, zijn moeder woont er in de zomer nog steeds. Sasha en Sveta wonen nu in Solómbala samen met hun kinderen Lena en Misha.

Sasha en Sveta hadden mij afgelopen weekend uitgenodigd met hen mee te gaan naar hun dorpshuis. 's Zomers kom je er alleen met een bootje, 's winters kan je over het ijs rijden, als het dooit en het ijs gaat kruien kan niemand er heen of eraf. Wij hadden een heel klein bootje met buitenboordmoter ter beschikking. Op het eiland liggen vier dorpen, het grootste is Kuz'mino, 200 inwoners, de totale bevolking bestaat uit 400 man/vrouw.
Het dorp bestaat uit twee evenwijdige zandpaden met links en rechts ervan huizen. Gewone gezins-
huizen van hout in heldere kleuren geschilderd, geel, groen, blauw, en hele grote massieve boerenwoningen, izba's, van zware stammen gemaakt,

donkerbruin, met twee, soms drie verdiepingen, een warm voor-/bovenhuis en een groot koud achter- of onderhuis die ook meteen schuur is. Prachtige panden, indrukwekkend.

Het warme deel van ons huisje was tamelijk groot met een prachtige petsj in het midden, vier kamers er omheen. Deze petsj bestaat uit meerdere kachels, een Gollandka, een Russkaja en een plitka, de oven. De Hollandse is helemaal recht met een rookgat, de Russische heeft een slaapplaats er boven. Je kunt ze allemaal apart stoken maar het geeft wel overal warmte, zeker nu met deze temperaturen (10-12 gr.), het is één blok met een schoorsteen. Er is nergens stromend water, alleen de put of pomp, de w.c. is een keurige poepdoos boven een diep gat in het koude gedeelte. Ze hebben butagas, elektra en telefoon.

Zaterdagavond meteen naar de banja geweest. Overal staan kleine houten huisjes op de erven, als ze een schoorsteentje hebben is het een banja. Deze was van hun vrienden, een behoorlijk grote en luxe. Het banjabezoek is voor mij al bijna een vaste gewoonte geworden. Ik vind het heerlijk. (even voor de duidelijkheid Adri, eerst ga ik alleen, na mij het echtpaar, zo gaat dat hier)
Later kwamen de vrienden, Dima en Tanja Chataliny, nog bij ons langs, natuurlijk eten en drinken en kletsen tot half 3. Tijdens dit soort happenings gaat mijn Russisch met sprongen vooruit. Ik volg

het gesprek voor 80% (met 4 Russen!) geef antwoord op vragen, meng me in het gespek en maak grapjes die begrepen worden. Dima is hoofd van de dorpsschool, Tanja is er lerares, ze hebben een dochter Anja. Zij wonen hier permanent en zouden niets anders willen. Hij heeft me veel over de hele streek en deze eilanden verteld.

Hier weer hetzelfde verhaal dat we in Kargopol hoorden: over de ontvolking van de streek in de jaren '20 en '30. De repressie schijnt hier in het Noorden heel erg geweest te zijn. Het waren rijke, welvarende dorpen (heel vroeger in de 16e eeuw zaten hier Novgoroders), grote boerenbedrijven, landbouw en veeteelt volop. Maar iedereen die het door hard werken goed gekregen had, was een koelak en werd dus gedeporteerd naar de Solovki eilanden en stierf daar. De sovjetcommissarissen confiskeerden de huizen, trokken er zelf in en gunden de overgebleven familieleden een enkel kamertje om in te wonen. Na de omwenteling kijkt niemend er meer naar om.

Het resultaat is nu dat veel van die prachtige huizen leeg staan en verpauperen. Glas is kapot, trappen en daken storten in. Het valt nu nog mee maar als er niets gebeurt, zijn het over 50 jaar bouwvallen. Landbouw is er nauwelijks nog, de machines die nog werken zijn voorwereldlijk, overal staan en liggen machines en onderdelen te roesten in het veld. En veeteelt is er alleen nog voor eigen gebruik. Bij ons zouden de rijke stedelingen allang de huizen gekocht hebben om daar lekker het weekend door te brengen. De huidige machthebbers hebben er geen cent voor over om de huizen in goede staat te houden.

We hebben de volgende dag heerlijk gewandeld door het veld naar een naburig dorpje waar een tante van Tanja woont, die nog een koe heeft en waar we melk gehaald hebben. Heerlijke melk, vers van de koe. Zodra je binnenkomt, word je aan in de keukentafel gezet om thee te drinken en blini te eten. Kom je terug van nog een stukje om, weer aan tafel, blini eten en melk drinken. Kan je je dat voorstellen in

Nederland, je gasten met vreugde een beker melk aanbieden als ware het een bijzondere tractatie. Hier is dat ook bijzonder, een product van de natuur en men geniet er enorm van.
Het was alweer prachtig weer, wel een koude wind maar heerlijk zonnig en die zon is behoorlijk sterk hier. Ik heb me nuttig gemaakt met wat tuinieren, bollen planten.
Ik heb enorm genoten, dat zijn steeds van die momenten dat ik denk “ïk ga hier nooit meer weg”. En ook de mensen zelf genieten hier, de cultus van de 'svezhij vozduch' leeft hier nog heel sterk.
Op een avond zat ik op een hekje naar de ondergaande zon te kijken en toen vlogen er grote zwermen ganzen over, in volmaakte V-vorm en luid gakkend. Prachtig!

Vandaag is het werk weer begonnen en staan we weer met twee benen op de grond. Ik leef momenteel van weekend naar weekend. Er volgen er absoluut nog meer.