WIE, WAT EN WAAROM

Dit boek bevat alle brieven (e-mails) die ik naar het thuisfront heb gestuurd, plus een groot aantal foto's die ik heb gemaakt tijdens mijn verblijf in Archangelsk in 2001 en 2002. Beide jaren heb ik daar van februari tot begin juli gewoond en gewerkt met een korte break in april 2002.
M.u.v. de eerste vlucht met overstap in St.Petersburg in februari 2001 ben ik alle andere keren naar Moskou gevlogen, waar ik kon logeren bij mijn vrienden Tanja en Aljosja Kozhevnikovy en Marina Ezernitskaja. Daarna met de trein doorgereisd naar Archangelsk.
En vice versa.

In het laatste jaar van mijn studie Russische Taal- en Letterkunde (1999) aan de UVA hebben we met onze docent Maurits Nederberg en een paar medestudenten op verzoek van de Pomor Universiteit in Archangelsk een driejarige cursus Nederlands opgezet met behulp van het steunpunt Nederlands als Tweede Taal bij de UVA en met een toezegging voor financiële ondersteuning van de Nederlandse Taalunie. Als afgestudeerden zouden wij ook de functie van docent gaan vervullen.
Arjan Roodvoets heeft in het eerste studiejaar de lessen verzorgd en een behoorlijke basis

gelegd bij de studenten, het eerste semester van het tweede en derde jaar hebben respectievelijk Marian Hiemstra en IJdwer van de Oever de taak van docent op zich genomen en de beide tweede semesters ben ik er heen geweest als docent.
Maurits Nederberg was de contactpersoon tussen de UVA en de afdeling Neerlandistiek van de Staatsuniversiteit in St. Petersburg voor studenten die over en weer een taalstage deden en hij was ook de initiator van het Archangelskproject. Tot ons verdriet is hij in de zomer van 2001 plotseling overleden. Zijn collega's bij de UVA hadden geen enkele interesse in dit project, waarna we besloten hebben het zelf tot een einde te brengen.
Er is na ons nog een tweede cursus van drie jaar van start gegaan met een van de studenten, Sveta Grosheva, als docente. Daarna hebben we nooit meer iets vernomen uit Archangelsk, blijkbaar was er geen belangstelling meer voor het Nederlands.

Van de groep die op vrijwillige basis de lessen Nederlands volgde, zijn er een aantal in West-Europa beland, zelfs een in Amerika; de meisjes van de andere groep zijn waarschijnlijk allemaal getrouwd en moeder geworden, want dat biedt de meeste Russische vrouwen (zeker buiten de grote steden) toch het meest voor de hand liggende toekomstperspectief. Alhoewel sommigen na een jaar alweer gescheiden zijn.

Ik heb er een fantastische tijd gehad, heb een beetje het Russische dorpsleven leren kennen met zijn gastvrije mensen, maar ook met z'n treurige geschiedenis. Met z'n fantastische volkscultuur en prachtig erfgoed, maar ook met leefomstandigheden die bij ons nauwelijks nog denkbaar zijn en z'n ergerlijke bureaucratie.
En de Russische noordelijke winter, prachtig, fascinerend en doodeng tegelijk.

Rina Hilarius (2014)

Omslagtekening gemaakt door de Archangelse kunstenares Katja (Jekaterina) Sedatsjova gebaseerd op een aantekening in een dagboek van Boris Shergin:

. . . En tegen de ochtend verschijnt - als in een visioen - het klooster, oprijzend uit de golven. Met ons meereizend draaien de witte Solovetse meeuwen om ons scheepje heen. Als flonkerende wolkjes vliegen ze rond, zitten op de reling, op de masten . . .
En plotseling horen we ook het geluid van de klokken.