Isabella Steward Gardner Museum

De derde in een reeks van Museumzondagen (mede mogelijk gemaakt door de verkenningskaart). Het Gardner Museum is een klein museum, maar herbergt toch een aantal verborgen pareltjes én bezit redelijk wat topstukken in haar collectie. Helaas wat minder dan vroeger, maar dankzij een paar minder kunstminnenden ontberen er enkele belangrijke werken, voornamelijk uit de ‘Dutch room’ (met onder andere verlies van een Vermeer en Rembrandt). Leuk feitje, deze kunstroof uit de jaren ‘90 was de week achter mijn visite nog uitgebreid in het wereldnieuws geweest omdat ze de beloning op hebben gehoogd om de werken terug te vinden.

Als ik het museum zou moeten omschrijven in 1 zin dan zou ik zeggen “een ratjetoe van stijlen” (of om het sjieker (of correcter

chiquer) te zeggen: eclectisch). Het museum is ontstaan vanuit een privé-collectie van mevrouw Gardner. Zij hield van kunst en verzamelde het dan ook maar. Toen het allemaal wat te veel werd, heeft ze haar eigen ‘paleis’ gebouwd om het vervolgens tentoon te stellen, maar ook als plek voor het uitvoeren van verschillende muziekstukken en als een plantentuin met het hele jaar door bloemen. Dat is al een eerste indicatie van hoe verspreid de interesses en de verzameling is. Het is daarenboven het eerste museum ter wereld met een overkapping van de binnenplaats.

Mevrouw Gardner stond erop dat alles bleef zoals het was… Dus geen veranderingen aan de samenstelling in haar museum. Daarom hebben ze een nieuwe vleugel gebouwd waarin ruimte voor de gebruikelijke restaria en shop, maar ook voor extra tentoonstellingen van modernere aard. Gezien de entree daar was, ben ik daar maar meteen begonnen. Hoewel er maar weinig tentoonstellingsruimte is in de moderne vleugel, welgeteld drie en een halve zaal kon ik bezoeken. De tijdelijke tentoonstelling over geluid en kunst had een paar werken op zich en een paar werken die in het ‘oude’ museum verwerkt waren. Topstuk, althans in mijn beleving, was het werk van ene Philippe Rahm die een symphonisch stuk ontleed had in aparte eigen geluidslijnen (elke afgespeeld door een aparte box) en lichtsignalen. Het bracht een heel sereen gevoel teweeg en raakte op een andere manier direct je ziel. Jammer dat je dát niet op een foto kunt krijgen.

De kern van het oude museum/het paleis is de tuin, die inderdaad werkelijk prachtig is. Vanuit elke zaal die je nadien

bezoekt, kun je vanuit de ramen en balustrades uitkijken op deze tuin. Deze raampartijen waren overigens allemaal van het betere jatwerk, want bestonden uit aangekochte onderdelen uit andere gebouwen. Vervolgens waren er meerdere kamers met hierin een samenraapsel aan objecten. Muren overvol, kasten overvol, en allemaal uit verschillende tijden, verschillende stijlen en verschillende continenten. En toch was er een zekere harmonie. Ik denk dat dit gewoon het gevolg is omdat het al decennia zo samenhangt. Die overvolle zalen, dat is toch een overblijfsel van de vroegere manier van tentoonstelling, zijn toch niet echt mijn ding. Te veel en te bont om alles op het gemak te bekijken.

Chauvinistisch als ik ben, waren de stukken in de ‘Dutch room’ toch het mooiste. De schilderijen, overigens bevatte deze ‘Nederlandse’ kamer ook stukken uit Spanje, Amerika en Engeland, sloten meer aan bij mijn persoonlijke smaak. Voorts was ik onder de indruk van de Arabische manuscripten, met o.a. botanische tekeningen maar ook werktuigbouwkundige tekeningen. Maar het museum bevatte ook prachtige wapenschilden, mooie kazuifels, etsen, een verzameling kant, mozaïeken etc. etc. Had ik al gezegd dat het een ratjetoe was?