6. Tehran, Qom, Kashan & Esfahan

Na een lange stopover in Muscat, waar we Omani Rials pinden en wisselden voor euro's, en slechts een kort dutje kwamen we dinsdagochtend om vijf uur 's ochtends aan op het vliegveld van Teheran. Eenmaal buiten begon direct de strijd om onze euro's en we wisten ze uiteindelijk na lang onderhandelen te wisselen voor een goede wisselkoers. Omdat het zo slecht gaat met de munt, is een euro nu twee keer zo veel waard ten opzichte van een half jaar geleden. De taxi bracht ons naar het hostel waar we konden douchen en even op de bank in de gemeenschappelijke ruimte lagen. We kletsten wat met Mohammed, de eigenaar van het hostel. Ook regelden we een Iraanse simkaart. We zetten onze tassen in onze kamer die inmiddels gereed was en we gingen naar de grote bazaar om een eerste indruk te krijgen en wat te eten. We hadden gehoord dat de dag er voor er flinke protesten waren geweest en dat een deel van de bazaar gesloten was. We dachten dat dat wel weer over zou zijn, maar eenmaal bij de bazaar was er heel veel politie op de been en

was de sfeer een beetje broeierig. Lokale mensen adviseerden ons om weg te gaan dus dat deden we dan ook maar. Later bleek dat de bazaar die dag voor langere tijd gesloten zou zijn, om een statement te maken richting de overheid. In de tijd van de revolutie was het sluiten van de bazaar een krachtige manier om verandering af te dwingen. Vandaag de dag zijn mensen minder afhankelijk van de bazaar, maar gaat het vooral om de symboliek van de boodschap. We liepen een park in waar we onze eerste Iraanse maaltijd hadden: aubergine dip met wei en platbrood en kip met rijst. Jammie! Daarna bezochten we het Golestan paleis, wat gelijk een van de hoogtepunten van Teheran was. Al die kleuren en kleine spiegeltjes ter decoratie zijn prachtig! Daarna haastten we ons naar het Juwel Museum dat bijna sloot. Het museum is meer een grote kluis en is onderdeel van de staatsbank. Er lagen gigantische juwelen! We kwamen even op adem met een koud drankje en gingen terug naar het hostel. Onderweg kwamen we nog langs een mooie (kleine) moskee en kochten we de lekkerste kersen en nectarines. Na een klein dutje aten we bij Yas Restaurant in het noorden van Teheran, wat duidelijk een rijke wijk is. Hier zie je luxe huizen en veel restaurants. We aten haleem (maar dan anders, lekkerder dan in India), fessenjan (kip in walnotensaus) en onze eerste kebab!

Op woensdag kwamen we met moeite ons bed uit, maar ontbeten we in een klein trendy tentje in de studentenwijk van

Teheran. Lekkere koffie en safraanthee! We liepen door de wijk naar het park bij het Art House, maar daar was helaas geen expositie. Vlak daarbij is de Amerikaanse ambassade, waar studenten 444 dagen lang 52 diplomaten geiselden. We kregen er een rondleiding langs alle oude apparaten en 'historische' plekken. Terwijl we even wat zaten te lezen in het park, raakten we aan de praat met Masoud. Hij vertelde over de huidige situatie en de geschiedenis van Iran. We hadden een leuk gesprek en hij nodige ons uit om mee te gaan naar Nagarastan Palace. Inmiddels was het lunch tijd en we spraken af elkaar over een uur weer te ontmoeten. Wij aten dizi, een van de meest traditionele gerechten van Iran. Het is een lamsstoof wat je eet met brood, citroensap, verse kruiden, augurkjes en een dipje. Al het eten is heel erg zuur en er zit een logica achter van koud en warm eten (niet qua temperatuur) dat je lichaam in balans brengt. Samen met Masoud bezochten we het paleis waar diverse kunst hing. We zaten in de tuin en aten watermeloen. Alle mensen zijn ontzettend gastvrij, geduldig en geïnteresseerd. Wij namen afscheid van Masoud en scoorden wat yoghurt en fruit voor het ontbijt de volgende dag. We fristen ons even op en gingen snel door naar een nieuw hip restaurant (wederom in het noorden) waar we Piet ontmoetten. Zijn vrouw werkt voor Unilever en hij woont sinds kort samen met zijn gezin in Teheran. Hiervoor werkte hij samen met een clubgenoot van Daan in Myanmar waaruit het contact was ontstaan. Het was leuk om verhalen en ervaringen uit te wisselen.

Na het ontbijt op donderdag liepen we naar de moskee bij ons hostel in de buurt waar we helaas niet in konden. We gingen naar het park waar we Masoud hadden ontmoet, want hij had aangeboden ons de volgende dag mee te nemen naar een aantal andere plekken in Teheran. We begonnen bij Sa'd Abad Museum, wat een gigantisch park is met allerlei gebouwen die nu musea zijn en waar de shah in de winter verbleef. We zagen fraaie miniaturen en bizarre zalen. Daarna reden we naar het huis van de Shah, meer in de bergen. Hier waren nog zalen in tact nadat de shah onverhoopt was vertrokken. Na de lunch reden we naar Darband, vanaf waar je de bergen in kunt lopen. Er stroomt een rivier waarnaast veel restaurants zitten. We dronken thee op een platform boven de rivier in een grot. Hoe vriendelijk Samoud ook was, inmiddels wilden we graag nog wat dingetjes met z'n tweeen doen. Hij bood ons nog van alles aan, maar uiteindelijk namen we afscheid en liepen we wat rond in de wijk Tajrish. We bezochten de bazaar, een mokee waar niet naar binnen mochten, maar wel (volledig in een doek gewikkeld) op het plein er omheen mochten rondlopen. We maakten een praatje met verschillende mensen en liepen nog wat rond. We snackten wat witte mulberries en kochten met limoen en safraan geroasterde pistaches en gedroogde lokale abrikozen. Vanuit daar gingen we met de Snapp (een soort Uber) naar een ander punt meer buiten Teheran aan de rand van de bergen, waar we in een mega druk restaurant nog een beetje aubergine dip en kebab aten.

Er is heel erg veel te doen in Teheran en het was verleidelijk om nog langer te blijven, maar toch besloten we op vrijdag de bus te pakken naar Teheran, benieuwd naar wat we buiten Teheran aan zouden treffen. Maar niet voordat we nog een bezoek brachtten aan de Azadi Tower. Begin middag reed de (verrassend luxe met bus met tv, grote stoelen met veel beenruimte) bus naar Kashan. In Kashan staan veel traditionele huizen en ook ons hotel bevond zich in zo'n oud huis met binnenplaats. We bezochten de Agha Bozorg moskee aan de overkant van de straat, een hele mooie! Daarna liepen naar de andere kant van het op vrijdag uitgestorven Kashan (dat is de zondag bij ons) en dronken thee in een traditioneel huis. Ook regelden we een tour voor later. In Kashan was het erg warm! 's Avonds liepen we door de verlate kronkelsteegjes naar een ander traditioneel huis dat modern/designy was ingericht. Daar aten we vis!

Op zaterdag brachten we na het ontbijt in de tuin een bezoek aan twee grote historische huizen met veel kleuren en spiegeltjes die nu als museum dienen en een oude hamam. Bij de hamam kun je het dak op en kijk je uit over de stad. We liepen over de bazaar en lunchten wat in een ander traditioneel huis. Er zijn bijna geen normale huizen! Om 3 uur hadden we afgesproken bij de boekwinkel waar we ons vervoer hadden geboekt en reden we naar Fin Garden. Een mooie tuin aangelegd met fonteinen zonder dat er al een waterpomp bestond! Daarna reden we in een uurtje door het woestijnlandschap naar Qom, maar veel zagen we er niet van want we vielen direct in slaap. Daar ligt de zus, Fatima, van de achtste imam begraven en staat een grote moskee. We mochten niet in de shrine en moskee zelf, maar kregen een uitgebreide rondleiding. Het is een zeer religieuze plek en veel moslims maken de pelgrimstocht

om Fatima te eren. Uiteraard volledig gehuld in chador, wat echt warm is! De gids legde ons dingen uit over de islam en de verschillende dingen die je ziet op de gebouwen. Echt de moeite waard! Na een rondje over de bazaar, stapten we weer de auto in. Op de terugweg dronken we thee uit de achterbak van de taxichauffeur, waarschijnlijk omdat hij de motor even moest laten afkoelen...

Zondagochtend werden we om 6 uur opgehaald door twee vrolijke kerels om de woestijn in te gaan. We namen onze backpacks al mee en de eerste stop was een shrine (dat is dus geen moskee, maar daar ligt iemand begraven en is een plek om te gedenken). Er was nog helemaal niemand en het was weer mooi blauw. Daarna reden we door de woestijn in en stopten bij een zoutmeer, waar zout ook daadwerkelijk wordt gewonnen. We reden door naar een caravanserai waar we ontbijt kregen. De gids legde ons uit hoe de qanats (waterwerken) werden gebouwd en hoe ze hele dorpen van water konden voorzien. Super knap hoe ze dat toen onder de grond konden bouwen! We reden naar de zandduinen en gingen toen de woestijn uit naar een grote wateropslag diep onder de grond. Daarna reden we naar Nushabad Underground City, wat slechts tien jaar geleden is ontdekt. De ondergrondse stad werd gebruikt om te

schuilen tegen vijanden en was vanuit ieder huis toegankelijk via de oven. Tegen elf uur werden we afgezet op het busstation en konden we zo de bus in naar Esfahan. Om half 2 's middags kwamen we aan op het busstation van Esfahan. We namen een Snapp naar het hotel. Nadat we ingecheckt waren en uitgezocht hadden waar we wilden eten, liepen we daar naar toe. Helaas was dat restaurant net dicht! Tussen 3 en half 7 is een beetje moeilijke tijd om te eten en veel dingen gaan dicht. We konden nog net eten bij een oud badhuis, waar de keuken pas om 4 uur sloot. Tussen de kleine baden en fonteinen stonden tafeltjes waar mensen eten en thee drinken. Daarna liepen we een stuk over de bazaar en gingen naar het grote plein om een indruk te krijgen van de stad. We dronken een theetje in een smal theehuis vol met tinnen en koperen potten en andere spullen aan de muur. Bij de thee hadden we goosfil, een soort deegkoek druipend van de honing waar je tanden van uit je mond vallen. We gingen even terug naar het hotel en 's avonds liepen we de andere kant op naar de brug waar veel mensen samen komen en waterpijp roken. De brug is trouwens over een rivier die 10-12 maanden per jaar droog staat. We eten bij een druk restaurant en bestellen ook goresh masht, fijngemalen kip met suiker, yoghurt en safraan met zure besjes. Een zoete gele smurrie waarvan niemand weet of het nou echt lekker is en of je het moet eten als aperitief, side dish of desert. Wij zijn er in ieder geval geen fan van!

Op maandag liepen we in totaal zo'n 16 kilometer en bezoeken we de belangrijkste highlights van Esfahan. Op het plein worden we direct aangesproken en kunnen we er niet aan ontkomen om thee te drinken in een tapijtenwinkel en krijgen we allerlei formaten en soorten tapijten onder onze neus gedrukt. Zonder tapijt verlaten we de winkel en beginnen bij de Sheikh Lotfollah moskee uit begin 17e eeuw. De moskee is anders dan de gebruikelijke moskee, want het heeft geen plein rondom en geen minaretten. Dat komt doordat de moskee nooit bedoeld is geweest voor publiek gebruik. De moskee van de Shah aan het plein is gesloten tussen de middag en daarom bezoeken we eerst het Ali Qapu paleis dat naast een mooie muziekkamer, goed uitzicht geeft over het plein. We maken nog wat praatjes met mensen die ons aanspreken en neen dan een snapp naar het eind van de bazaar. Daar eten we biryani, wat niet hetzelfde is als het Indiase gerecht. Het is dichtgevouwen platbrood met daarin fijn schapenvlees en lever wat net als vele andere sterke vleesgerechten komt met rauwe witte uit en een hoop basilicum en citroensap. Er wordt een hoop zuur gebruikt voor balans met het vet! De grote Jameh moskee is om de hoek en daar brengen we dan ook een bezoek aan. Daarna lopen we helemaal over de bazaar terug naar het plein om de moskee van de Shah te bezoeken. Het heeft 25 jaar geduurd voordat deze klaar was in 1629. Inmiddels wordt en is er flink gerenoveerd waardoor een groot gedeelte van de moskee in de steigers staat. Toch is het het bezoeken waard en je ziet goed verschil tussen de nieuwe en oude delen. Het is inmiddels begin avond en veel mensen trekken naar het plein, jong en oud, om hun thuis gemaakte eten of gebarbecuede falafel met elkaar te eten. Al snel worden we bestookt door vragen van vooral jonge mensen over Iran en wat we van Esfahan vinden. Ze willen graag hun Engels oefenen want sommigen gaan naar speciale Engelse les, omdat dit op school niet goed wordt gegeven. We nemen selfies en nemen

filmpjes voor schoolprojecten op. We zoeken een restaurantje op in een knus stukje van de bazaar met een pleintje met cafeetjes en een restaurant.

Op dinsdag slaan we het ontbijt in het hotel over en slapen uit. We leveren onze was in en gaan naar een leuk koffietentje om de hoek. We bellen diverse ho(s)tels voor de prijzen in Yazd, onze volgende bestemming en starten rustig op. We lopen het water over naar de Armeense wijk Jolfa, waar we twee kerken een museum over de genocide bezoeken. De kerken zijn versierd met veel goud en beelden gruwelijke taferelen en veel demonen af. Na de lunch lopen we terug en wandelen nog langs de droge rivierbedding waar zelfs de waterfietsen nog liggen. Daan gaat naar de kapper, waar zo'n tien mannen in een veel te kleine ruimte ontzettend ijdel bezig zijn en met bussen haarlakken in de weer zijn om een zo hoog mogelijke kuif te maken. Ze maken er een feestje van inclusief muziek en dansjes en

na veertig minuten is hij geknipt, geschorenen, gewassen en gestijld. Ook hij kan niet ontkomen aan de haarlak! Dan gaan we op zoek naar een plek om geld te wisselen, de banken geven een slechte officiele koers en de wisselkantoren zijn gezien de economie gesloten. Uiteindelijk vinden we een tapijtenwinkel die een mannetje belt. In het kleine kantoortje bij de winkel wisselen we miljoenen rial in 108 biljetten voor onze twaalf eurobiljetten. Op het knusse pleintjes drinken we thee en eten we brood met hummus en kookoo (een soort kip falafel). We lopen nog wat rond en kunnen Esfahan niet verlaten zonder fereni te hebben geprobeerd. Dat halen we af en lopen verder rond met de rijstachtige pudding/vla met dadelstroop. We lopen nog een keer richting de rivier en gaan dan terug naar het hotel. Na ruim een week in Iran is ons wel duidelijk dat lang niet iedereen gelovig is en de islam voor een deel van de mensen alleen opgelegd is door de overheid en dat mensen ontzettend boos zijn op hun overheid en graag verandering willen. Ze vragen zich af waar hun geld heen gaat dat in het land verdiend wordt. Zeker de jonge generatie wil radicale verandering. De oudere generatie is ook niet tevreden, maar is terughoudender omdat ze voor de revolutie ook dachten dat het alleen maar beter kon worden en dat niet het geval was en nu ook niet weten wat voor tijdperk dan aanbreekt. In steden als Qom zie je alleen maar zwarte spoken, maar in steden als Teheran en Esfahan dragen sommige vrouwen leggings/skinnyjeans en is er meer haar onbedekt dan bedekt.