The Battle of San Jacinto

De volgende ochtend moeten wij weer vroeg op, want wij willen naar San Jacinto, de plaats waar de beslissende slag voor de Texaanse onafhankelijkheid gestreden werd. Ik kwam er toevallig donderdag achter dat dat gisteren 181 jaar geleden is en dat er zaterdag een reenactment van deze slag gespeeld wordt! Dat willen wij niet missen, het is de laatste missing link in onze omzwervingen in de voetsporen van het ontstaan van de Texaanse Republiek.
Op 6 maart 1836 was de Alamo gevallen en alle verdedigers van het fort waren gedood. Generaal Antonio Lopez de Santa Anna, de commandant van de Mexicaanse troepen, besloot zijn leger in drieën te delen en van Oost naar West de rebellen op te jagen. Intussen had Generaal Sam Houston, de commandant van de rebellen, zijn troepen teruggetrokken, toen hij hoorde dat de Alamo gevallen was. Op 27 maart werden alle rebellen die het fort The Presidio in Goliad hadden verdedigd, door de Mexicanen gefusilleerd en de woede onder de rebellen over deze volgende wandaad liep hoog op. Generaal Houston had de grootste moeite om zijn leger onder controle te houden want de roep om wraak werd steeds luider. Maar hij wilde het niet tot een confrontatie laten komen totdat hij zeker van zijn zaak was, want zijn militie was slecht getraind, had een slechte discipline en bovendien waren de Mexicanen veel talrijker. Op 31 maart sloeg Generaal Houston zijn kamp op in de buurt van San Felipe, aan de Brazos rivier. Hier liet hij zijn leger rusten, helen en trainen, twee weken lang. Ondertussen kreeg hij ook twee kleine kanonnen cadeau uit Cincinnati, Ohio.
Intussen was Santa Anna achter het rebellenleger aan gegaan maar zij werden bij de Brazos rivier tegengehouden door een klein regiment Texianen. Daarop besloot Santa Anna de nieuw gevormde Texaanse regering neer te schieten en hij boog naar het Zuiden af, naar Harrisburg, vlakbij Houston. Het lukte hem echter niet om zijn doel te bereiken, aangezien de regering per boot de rivier af was gezakt, net voordat Santa Anna ten tonele verscheen. De regering vluchtte naar Galveston, op een eiland en Santa Anna dacht dat de rebellie aan het eind van zijn latijn was: de regering was gevlucht en het leger liet geen enkele neiging tot vechten zien. Op 16 april kwam het leger van Houston bij een vork in de weg. Zonder overleg sloeg de eerste compagnie rechtsaf, richting de Mexicanen. Scouts van het rebellenleger keerden terug met de mededeling dat het Mexicaanse

leger nog maar klein was en niet ver weg zat. Daarop racete het rebellenleger naar Lynchburg waar de ferry over de San Jacinto Bay was. Ze verscholen zich in een eikenbos, in moerasachtig gebied. Dit was bekend terrein voor de Texianen maar niet voor de Mexicanen. Houstons leger bestond op dit moment uit 900 vrijwilligers, het Mexicaanse leger uit 700 soldaten, de meesten van hen ongemotiveerde dienstplichtigen. De twee kampen stonden zo'n 500 meter van elkaar af met een heuvel in het midden, zodat niemand de ander kon zien. Tegen de protesten van zijn ondergeschikten in, verkoos Santa Anna een lager gelegen stuk grond omringd door water, moeras en woud. Het was 20 april, midden op de dag. De volgende uren volgden wat korte schermutselingen en de kanonnen vuurden wat schoten af. Maar het leger van Houston bleef hoofdzakelijk verstopt in het bos, zodat Santa Anna niet wist met hoeveel man hij te maken had. 's Nachts werkte het Mexicaanse leger aan het maken van borstweringen, van kratten, zakken met bonen en rijst, zadels en sprokkelhout. Om 9 uur in de ochtend van 21 april arriveerde Generaal Cos met een ander deel van het Mexicaanse leger, 540 man sterk. Zij hadden 24 uur achter elkaar gemarcheerd zonder rust of eten, en omdat alles aan Texaanse zijde rustig bleef, verordonneerde Generaal Santa Anna dat iedereen een siësta mocht houden. De Mexicanen ontspanden zich: sliepen, badderden of aten wat. Volgens de legende trok Santa Anna zich in zijn tent terug met de Yellow

Rose of Texas, een door de Texanen ingehuurde vrouw.
Intussen prepareerden de Texanen hun aanval: om 4 uur 's middags, met de zon in de rug, kropen ze door het hoge gras, de kanonnen achter zich aanslepend. Om half 5 vuurden de Texianen hun eerste schoten af en renden over de borstweringen van de verbouwereerde Mexicanen, die in hun ondergoed de tenten uit kwamen rennen!
In minder dan 18 minuten waren de meesten gevlucht, Santa Anna met hen! De Texianen zetten de achtervolging in en het daaropvolgende bloedbad duurde een paar uur. Houston probeerde dit te stoppen maar dat lukte niet. Onder het brullen van de strijdkreet 'Remember the Alamo, Remember Goliad', gingen de Texianen tekeer. 650 Mexicanen werden gedood, 300 gevangen genomen. Slechts 11 Texianen legden het loodje, en 30 (waaronder Sam Houston) werden gewond.
De volgende dag werd Santa Anna gevangen genomen, en omdat hij zijn generaalsuniform had achtergelaten, werd hij aanvankelijk niet herkend. Hij werd voor Generaal Houston geleid, die in zijn enkel geschoten was, en hield een pleidooi voor zijn leven. Terwijl Houstons officieren aandrongen op zijn executie, verklaarde Santa Anna dat hij de rest van het Mexicaanse leger kon verordonneren om zich terug te trekken. Hij mocht een officieel bevel uitschrijven en dat naar zijn rechterhand, Generaal Urrea, sturen. Die koos uiteindelijk eieren voor zijn geld, want de lenteregens waren fors en hadden gezorgd voor modderige wegen en onbruikbare munitie. Zijn

soldaten waren ziek en hongerig. Zo werd het Mexicaanse leger uiteindelijk uitgeschakeld en was de Texaanse Republiek een feit! De Mexicanen vinden dat Santa Anna zijn land verkwanseld heeft om zijn eigen veiligheid te garanderen!
Wij rijden in drie uur naar het San Jacinto Monument, dat vlakbij Houston ligt. Je wordt automatisch naar een P geleid en dan met shuttle bussen naar het terrein gebracht. Op de velden rond het monument vindt het 'San Jacinto Day Festival' plaats. Het monument is een enorme obelisk dat net zo hoog is als die in Washington D.C. (170 meter). In de voet van de obelisk is een museum en een theater, waar een reenactor Sam Houston na doet. Wij gaan even kijken en bekijken vervolgens ook de film over de veldslag, 'Texas Forever'. Die zit goed in elkaar.
Daarna eten wij ons lunchpakketje op in de schaduw van de obelisk. Het zou vandaag niet zo erg warm moeten worden omdat er een noordenwind is, en veel bewolking. Aanvankelijk is dat ook zo, maar later warmt het toch behoorlijk op en ik ben blij met mijn grote hoed.
Om het monument heen is een grote markt met kraampjes die van alles verkopen: souvenirs, sieraden, eten, vlaggen, maar ook kraampjes van de San Jacinto descendants, het Maritiem Museum,

Sons of the Republic, of het National Museum of Funeral History!
Kinderen kunnen hun gezicht laten schilderen, iets in elkaar knutselen of een kameel berijden.
Wij wandelen naar de legerkampen die opgeslagen zijn naast de grote vijver (Reflection Pool, ook net als in Washington D.C). Dit monument is in 1936 gebouwd, dus ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de slag. Wij kijken eerst in het Mexicaanse kamp en zien Generaal Santa Anna in al zijn glorie staan! Ze hebben een goeie acteur uitgekozen, hij heeft dezelfde hooghartige blik in zijn ogen; ) Wij spreken met een van de reenactors, een Amerikaan, die een Nederlandse vriendin blijkt te hebben en goed thuis in Nederlandse zaken! Als ik vraag of zij hard hebben moeten oefenen, antwoordt hij: ' nee, wij hebben vanmorgen een kwartiertje geoefend in het Mexicaanse marcheren, omdat dat anders is dan bij de Britten. Verder niet!'. Later blijkt dat dat niet zo'n goed idee was!

In het kamp van de Texaanse rebellen, schudden wij de hand van Sam Houston, een beminnelijke man met enorme bakkebaarden! Hij nodigt Arnold uit om deel uit te maken van het rebellenleger, want daarin zitten mannen van elk allooi en elke achtergrond, ook Hollanders! Er wordt met rekruten geëxerceerd en er loopt ook een man rond met een span Longhorn ossen. Die moeten straks de wagens trekken van de vluchtende burgers! Ik maak ook een paar foto's van het Battleship Texas, dat vlakbij in de rivier ligt. Het is het enige overgebleven oorlogsschip dat zowel in de Eerste als de Tweede Wereldoorlog gevochten heeft. Het fungeerde als vlaggenschip tijdens de D-Day invasie. Wij hebben helaas geen tijd om dat te bezoeken.

De kampen zijn slechts tot 2 uur te bezoeken, dan prepareren de reenactors zich op de veldslag. Wij lopen dus snel terug naar het museum dat wij ook willen bekijken. Het is een hele tippel weer terug, er rijden golfkarretjes heen en weer maar die zitten allemaal vol. Vaak nog met jonge mensen en kinderen! Dus wandelen de 60 plussers maar op eigen kracht terug! Geen wonder dat iedereen hier zo dik is!
Het museum belicht de hoofdfiguren van de veldslag: Sam Houston, Santa Anna, Lorenzo de Zavalla (eerste vice-president van de Texaanse Republiek en een Mexicaan!). Er zijn persoonlijke bezittingen te zien van de hoofdrolspelers, zoals een handschoen van Santa Anna, die na zijn vlucht uit een huis tijdens de oorlog tussen Mexico en Amerika in 1848 in beslag genomen werd. Ook ligt er een ring van Sam Houston met de inscriptie " Honor" . Hij kreeg de ring van zijn moeder toen hij in het leger trad, hij was nog geen 21 en had permissie nodig van zijn moeder. Hij kreeg ook een musketgeweer en zijn moeder zei tegen hem: 'My son, take this musket and never disgrace it. For remember: I had rather that all my sons should fill one honorable grave than that one of them should turn his back to save his life. Go, and remember too, that while the door of my cottage is always open to brave men, it is eternally shut against cowards!'. Hij droeg de ring zijn hele leven. Met zo'n eerbesef kon hij natuurlijk niet

de mist in gaan, heel wat anders dan Santa Anna, die met al zijn arrogantie (hij noemde zichzelf de Napoleon van het Westen!) een grote lafaard was.
Om kwart over 2 zijn wij weer terug bij het terrein waar de veldslag moet gaan plaatsvinden en zoeken wij een plaatsje tussen de honderden bezoekers. Dat lukt gelukkig en wij zitten het volgende uur af en aan in de brandende zon. Arnold heeft alleen een petje dus die verbrandt weer lekker ;0
Om 3 uur begint de reenactment en lopen gezinnen bepakt en bezakt langs de rijen publiek. Dit moet de 'Runaway Scrape' voorstellen: Texanen werden gedwongen de wijk te nemen voor het naderende Mexicaanse leger en namen alleen mee wat zij konden dragen.
Dan breken de schermutselingen los: er wordt geschoten met musketten, kanonnen, er wordt te paard gevochten met sabels. Ondertussen vertelt een commentator wat er stap voor stap gebeurt.

Dat is een goed idee, ware het niet dat de goede man op den duur een kwartier achter loopt op de gebeurtenissen op het veld. Terwijl hij er toch echt vlak naast zit, in een tent! Het Texiaanse leger moet minstens tien minuten in opstelling wachten totdat hij aangekomen is bij het moment waarop zij het Mexicaanse kamp aanvallen!! Hij is nog bij de vorige avond en kondigt aan: ' de kanonnen worden afgevuurd'. Dat hebben wij net gehoord!
De Texianen vallen aan, en de Mexicanen nemen de benen. Tenslotte wordt Santa Anna in de kladden gegrepen en voor Houston gebracht en ligt het kamp bestrooid met lichamen! Een goed einde van een hete middag!
De grote menigte (er werden 12.000 man verwacht!) loopt weer terug naar het monument waar keurige rijen worden samengesteld. Je moet in de rij gaan staan waar de letter van je parking bij staat, in ons geval G. Wij hebben mazzel: er komt al snel een grote bus aanrijden en daar kunnen meer dan 50 man in. Want er rijdt van alles rond: kleine busjes, grote bussen, minivans. Dus zijn wij al snel weer onderweg. Op de heenweg hadden wij ons restaurant van vanavond al uitgezocht: BJ's Brewhouse in Houston aan de Katy Freeway. Wij hebben nog nooit bij een BJ's gegeten maar Gaby had enthousiast verteld over die in New Braunfels dus wij willen het wel eens proberen. Het is een brouwerij, dus ze verkopen een heleboel bier en je kunt er van alles eten: pasta, pizza, steaks, burgers, sandwiches, salades, noem maar op. Ik kies voor pasta uit de oven en Arnold heeft zin in pizza. Het smaakt inderdaad prima en na drie kwartier staan wij weer buiten. Het is dan tegen half 7. Dan moeten wij nog ruim twee uur rijden naar huis. Daar zijn wij om kwart voor 9. Een snelle douche, een hete thee en dan naar bed na een vermoeiende maar bevredigende dag!