Voordat we straks aan land gaan om de Faeröer aan den lijve gaan ondervinden alvast wat meer over deze eilandengroep in de Noordelijke Atlantische Oceaan. Met dank aan ‘Diplom-Geograph’ Alexander Wachter, de schrijver van onze Duitstalige reisgids en kenner bij uitstek, die Noord Europa te voet, per fiets, auto, bus, trein en schip doorkruist heeft “von Süddänemark bis zur Packeisgrenze sowie von Grönland bis Murmansk”. Een man naar ons hart. De ‘doctor Fris’ van het Noorden zullen we maar zeggen, zoveel is ons inmiddels wel duidelijk!

De Faeröer Eilanden dus. Een groep van 18 eilanden, een flink stuk ten noorden van Schotland gelegen, ongeveer halverwege tussen IJsland en Kålvag, het meest westelijke puntje van Noorwegen waar we vorig jaar Emiel bezochten tijdens de haringcampagne. Hoewel ze noordelijker liggen dan de zuidpunt van Groenland is het er dankzij de warme Golfstroom waar ze middenin liggen wel een stukje warmer. Gemiddeld 11 graden in juni en 4 in januari, de verschillen zijn er dus niet zo groot. De ergste hittegolf die de Faeröer beleefd hebben was in de zomer van 2000 toen de temperatuur opliep tot boven de 20 graden, de regen dagenlang uitbleef en het drinkwater op rantsoen ging. Hoewel het niet onaantrekkelijk klinkt verwachten we de komende weken niet dat we dergelijk extreem weer zullen gaan beleven daar. De Faeröer liggen precies op het punt waar tropische winden uit het Caribisch gebied en polaire luchtmassa’s uit het noorden elkaar treffen. Veel wind en regen in de aanbieding daar dus. Oceaanklimaat schijnt dat te heten. Ook veel mist trouwens. Zeggen wij bij dichte mist dat je geen hand voor ogen meer kunt zien, de Faeringers constateren dan dat ze helemaal geen hand meer hebben. Aldus onze Diplom-Geograph.

Geologisch gezien vormen de Faeroer de 3000 meter hoge toppen van een onderzees gebergte dat de Wyville-Thomson-rug genoemd wordt. In tegenstelling tot de Mid-Atlantische rug waar IJsland deel van uitmaakt, komen er hier echter geen aardbevingen en vulkaanuitbarstingen (meer) voor. Tot zover de wetenschap. Of nee, nog even dit: op basis van ‘paleo-biologische analyses’ weten we (d.w.z. de deskundigen die hiervoor doorgeleerd hebben) dat de Faeröer al sinds de 5e, mogelijk zelfs de 4e eeuw bewoond zijn. De eerste bewoners kwamen met kleine bootjes uit het oosten aangevaren en brachten o.a. de eerste schapen mee. Er is ook nog iets met Ierse monniken ofzo, maar belangwekkender is de ‘Saga’, die verhaalt van de Noor Harald Schoonhaar die in het jaar 900 de talrijke Noorse koninkrijkjes die daar toen waren dwong om zich onder hem te verenigen. Als gevolg daarvan werd het een aantal Noormannen daar te heet onder de voeten en werd het ruime sop gekozen om westwaarts te varen en na enige tijd op de Faeröer te landen. Tot zover komen de ‘Faeröer Saga’ en de ‘IJsland Saga’ overeen, maar vanaf hier zijn de meningen verdeeld. De IJslanders zeggen dat ze de ‘watjes’ die zeeziek waren, op de Faeröer achtergelaten hebben, maar de Faeringers daarentegn beweren dat er een aantal bangeriken was dat zich op de Faeröer nog niet veilig genoeg voelde voor de lange arm van Harald Schoonhaar en verder trok om zich uiteindelijk op IJsland te vestigen. Het laat zich begrijpen dat wij in elk geval voor de duur van deze vakantie de Faeröer-versie van de Saga aanhangen!

De Faeröer hebben net als IJsland al sinds de eerste bewoning een democratisch systeem waarvoor ik het Nederlandse woord niet ken maar dat in het IJslands/oud-Noors ‘Thing’ genoemd wordt (maar dan met de oud-Noorse letter voor th). Eenmaal per jaar kwamen de bewoners op een bepaalde plek bij elkaar om recht te spreken en wetten aan te nemen. Op de Faeröer gebeurde dit op een landtong(etje) dat later uitgegroeid is tot de hoofdstad Tórshavn. Vanwege de wol die de schapen opbrachten waren de Faeröer ook interessant voor de in Bergen gevestigde Duitse Hanze. ‘Ull er føroyar gull’ (wol is het goud van de Faeröer) zo heet het.

Toen Noorwegen in de 13e eeuw zijn zelfstandigheid verloor en onder Denemarken kwam te vallen gold dat natuurlijk ook voor de Faeröer. Eeuwenlang zijn de Faeröer afhankelijk geweest van Denemarken dat er het monopolie op handel had en was het de bewoners van de Faeröer bijvoorbeeld niet toegestaan om zelf een boot te bezitten. Pas met de afschaffing van het Deense handelsmonopolie halverwege de 19e eeuw begon de welvaart voorzichtig toe te nemen. Met name de visserij is tegenwoordig een belangrijke bron van inkomsten en de reden dat de Faeröer, die weliswaar bij Denemarken horen, niet lid zijn van de EU. Er is ook al jarenlang hoop op het vinden van olie binnen de 200 mijlzone, maar veel hebben de proefboringen door o.a. BP tot nu toe niet opgeleverd.

De moderne tijden leveren ook weer nieuwe kansen. Zo heeft het aloude adagium ‘wol is het goud van de Faeröer’, nog niets aan kracht ingeboet en zijn er enkele (familie)bedrijven ontstaan die gebreide wollen kleding maken (met knopen van schaapshoorn) die o.a. hun weg vinden naar modewinkels in Kopenhagen en via het internet ook naar de rest van de wereld. Het moge duidelijk zijn dat deze initiatieven mijn meer dan warme belangstelling hebben! Voor geïnteresseerden, zie: www.sirri.fo en www.gudrungudrun.com (wereldberoemd van 'de trui' van Sarah Lund van The Killing; mijn smaak is het niet, maar toch leuk).
Tot slot neemt ook het toerisme de laatste tijd sterk toe. Nu in de huidige tijden bepaalde landen en streken hun populariteit bij vakantiegangers snel aan het verliezen zijn, komt Noord Europa in beeld als aantrekkelijk alternatief. We hebben dat vorig jaar in Noorwegen al ondervonden en zien met gemengde gevoelens het aantal cruiseschepen dat de Faeröer aandoet snel stijgen. Goed voor de economie van de Faeröer natuurlijk en wie zijn wij om daar bezwaar tegen te maken. Maar we zijn blij dat we onze plannen om de Faeröer te bezoeken niet langer hebben uitgesteld. We zijn benieuwd wat de komende 2 weken ons aan moois gaan brengen!