NEPAL 1

Na vijf dagen Kathmandu, waarover meer in een tweede deel over Nepal, reisden we naar een klein dorpje in de Terai (de laagvlakte in het zuiden van Nepal) voor een driedaags bezoek aan de projecten van de stichting Tamsarya.

Tijdens de laatste tien jaar van mijn loopbaan was ik (Peter) onder meer stagecoördinator van mijn faculteit. De stichting Tamsarya was al jarenlang een van de aanbieders van stageplekken. Deze stichting zet zich al meer dan 25 jaar in voor (wees)kinderen en vrouwen in dit gebied. In Nederland wordt geld ingezameld dat vervolgens in samenspraak met de Kumari Trust, de Nepalese 'counterpart', wordt besteed. Het begon met een school voor weeskinderen en breidde zich verder uit met bijbehorende voorzieningen, vervolgscholen, medische faciliteiten enz.
De stages hielden in dat studenten Civiele Techniek van de TU Delft in groepjes van vier naar Nepal gingen om een bepaald bouwwerk te helpen realiseren. Bij aankomst was er vaak alleen een stukje grond beschikbaar. Ze

maakten een ontwerp, bespraken dat met het Nepalese bestuur, berekenden de constructie en organiseerden en begeleidden de bouw. Als ze na drie maanden vertrokken was het bouwwerk meestal af. Een unieke ervaring! Al die jaren heb ik deze stages begeleid, maar ik had alle projecten alleen op papier gezien. Nu heb ik deze kans aangegrepen om de projecten met eigen ogen te aanschouwen.
We worden in Kathmandu opgehaald door projectmanager Deepak die ons drie dagen rondleidt en informeert. We bekijken alle gebouwen op het Kumariterrein en bezoeken diverse projecten in de directe omgeving. Als kers op de taart gaan we met de dames uit de keuken naar festiviteiten ter ere van Hindoegod Shiva.

WELKOMSTCEREMONIE

Onze aankomst bij de Kumarischool is een enorme belevenis. Na een rit van ruim vijf uur, met onderweg onze eerste dal-bhat-maaltijd in een onooglijk stalletje langs de weg, stopt de auto pal voor de school, waar het voltallig bestuur plus de schooldirecteur op het bordes ons op staat te wachten. We voelen ons net WA en Maxima, maar dan zonder de adequate opleiding. We krijgen plechtig een geel zijden sjaaltje om, begroeten iedereen met "Namaste" en worden dan de gemeenschappelijke ruimte van de school ingeloodst. Daar zitten alle kinderen langs de kant op de grond, de meesten in schooluniform, een deel in kleurige kostuums. Op het podium staan stoelen klaar. Als we zitten, volgt een uitgebreide ceremonie. Eerst worden wij en het bestuur stuk voor stuk op een nauwkeurig voorgeschreven manier welkom geheten door de schooldirecteur. Dan staat uit elke klas een leerling op die ons met welgekozen woorden vertelt hoe blij ze allen zijn met onze komst. We krijgen een tikka (een druipende klodder rode pasta) op ons voorhoofd -de eerste van een lange reeks in de komende dagen- waar rijstkorrels in gedrukt worden. En een prachtige mala (een krans van bloemen en bloemblaadjes) om de nek. Dan steken we allebei een kaars aan. Twee groepen feestelijk geklede kinderen dansen voor ons. Dat doen ze met zichtbaar plezier en heel vrij en ongedwongen. Dan volgen lange toespraken in het Nepalees en in het Engels door de voorzitter en door Deepak. Peter wordt uitgenodigd om ook iets te vertellen over zijn betrokkenheid bij de school. De vertaling in het Nepalees is minstens twee keer zo lang. Tijdens al die toespraken, vol met herhalingen, zitten de kinderen stil te luisteren. Dan volgt de laatste dans; al na enkele minuten worden Peter en ik opgehaald om mee te doen. En niet alleen wij, even later staat het hele bestuur te dansen. Ook de voorzitter, een keurig heertje - gepensioneerd kolonel, ook de secretaris en de accountant, Deepak en de schooldirecteur. Ten slotte wordt het een grote, vrolijke danspartij met alle kinderen, die een voor een met ons willen rondswingen. We voelen ons al helemaal thuis.

HET SNEEUWBALEFFECT

Wat ons enorm aanspreekt bij Tamsarya is hun strategische aanpak. Naast projecten die ze zelf opstarten, zoals de technische school en de vroedvrouwenschool, kunnen dorpen in de verre omtrek een aanvraag indienen voor het bouwen van een nieuwe basisschool. Uit de stapels aanvragen wordt een zorgvuldige selectie gemaakt. Op de eerste plaats moet er al een school bestaan, hoe krakkemikkig en krottig ook. Want dat betekent dat de overheid zich verantwoordelijk heeft gevoeld voor het onderwijs ter plekke en minstens een onderwijzer betaalt. Daarnaast moet het dorp zich verplichten mee te helpen met de bouw van de nieuwe school. En dat kan inhouden dat ze maandenlang stenen moeten hakken uit de rotsen. Het gevolg is dat men zich gezamenlijk verantwoordelijk voelt voor het project en de gemeenschapszin wordt vergroot. Als de school er staat, wordt het een middelpunt voor verdere activeiten: er worden velden omheen aangelegd voor groente en fruit, een waterput geslagen, nieuwe gewassen geintroduceerd en lessen gegeven over landbouw, veeteelt, gezondheid, etc. Uiteindelijk wordt het leven in zo'n dorp op diverse fronten verbeterd (o.a. gezonder eten, meer inkomsten, meer vervoermiddelen). De hoop is dat dit de leegloop van de dorpen naar de stad tegengaat. Want die is desastreus

in Nepal. In de stad is voor al die dorpelingen geen plek en geen werk en daar wordt hun levensstandaard eerder verslechterd (en zeker hun gezondheid). En een verder gevolg is de trek naar het buitenland. Dagelijks vertrekken 800 Nepalese jonge mannen naar Korea, Maleisië en de Golfstaten.
Tamsarya is wel zo realistisch om dit onder ogen te zien. Daarom mikken ze ook op het behalen van diploma's. Dan kunnen deze mannen in ieder geval niet meer als ongeschoolden worden uitgebuit.
Is een dorp eenmaal zelf voldoende op weg, dan stopt de sponsoring en is Tamsarya alleen nog beschikbaar voor advisering. Ook de TU-studenten zijn steeds minder nodig. Achter de schermen wordt hard gewerkt aan het betrekken van overheidsinstanties bij de projecten in deze afgelegen gebieden. Want uiteindelijk moet de sociaal-economische ontwikkeling van binnenuit worden voortgezet.

HET DAGELIJKS LEVEN OP DE KUMARISCHOOL

Om half 8 's ochtends is er een klein ontbijt; een beker thee met melk. Daarna gaan de kinderen naar hun klas en maken daar huiswerk. Tegen half 10 wordt het warme eten uitgedeeld. Op ronde ijzeren borden met een opstaande rand wordt een schep rijst (bhat) gedaan en een schep gemengde, gekookte groenten. Er staat een kommetje op het bord voor de dal (linzensaus) en er komt een schepje van een of ander kruidig prutje bij. Soms zijn er stukjes rauwkost bij of zelfgekweekte champignons. Alles gaat op tot de laatste kruimel. "Lus-ik-nie" bestaat hier niet. Daarna gaan de kinderen naar school tot 2 uur: snacktime. Op maandag een gekookt ei, op dinsdag en vrijdag fruit, op woensdag een soort zoete pap, enz. Even spelen en dan is er nog les tot 4 uur.
Na school geen gametime, maar klussen: het schoolplein (van zand) vegen in mooie patronen, de groentetuinen bewateren, de koeien leren melken, groente schoonmaken, meehelpen met het verbeteren van de weg door zand in de gaten te scheppen, de eigen kleren wassen in plastic bakken, etc. De grote kinderen helpen de kleintjes. Voor het avondeten (hetzelfde als het ochtendeten) is er nog speeltijd. Na het avondeten wordt er opnieuw huiswerk gemaakt. Vaak vrijwillig, want de kinderen zijn heel erg leergierig. School is hun weg naar de toekomst en daar zijn ze zich erg van bewust. En deze verwaarloosde weeskinderen vinden hier in hun leefgroep een nieuwe familie. Voor de oudste groepen is er tenslotte tv-tijd.
Ondanks of juist dankzij dit programma zagen we zelden een groep kinderen die zoveel lol hadden met elkaar en zo

harmonieus met elkaar omgingen. Steeds grapjes en spelletjes tussendoor en zorg voor elkaar. Lucia's Freinethart werd weer geraakt: kinderen willen geen kunstmatige, afgeschermde kinderwereld, maar op hun manier en op hun niveau meedoen met de wereld van de grote mensen en zich zo competent, verantwoordelijk en gewaardeerd voelen. Dit zag er zo anders uit dan het kinderleven in de huidige westerse wereld, waarin kinderen aan de ene kant vaak niks hoeven in praktische zin en aan de andere kant worden belast met torenhoge, onoplosbare grote-mensen-problemen (vechtscheidingen, oorlogen, milieuvervuiling). We gingen vol inspiratie verder op reis.