Intermezzo Nieuw-Zeeland (2)

Na 3 weken Zuidereiland en 3 weken Noordereiland kunnen we een goede vergelijking maken op basis van onze ervaringen. Wat valt op als groot verschil tussen beide delen maar ook: wat valt op aan Nieuw-Zeeland als land. Zo ver weg, maar toch een Westers land, waar ze Engels spreken. In intermezzo 1 over het Zuidereiland gaat het over het toerisme, de mensen, het verkeer, de steden en de inspanningen op het gebied van duurzaamheid. Die onderwerpen komen wel terug in dit intermezzo 2, maar gezien onze indrukken nu komen ook andere langs.

1: Het landschap op het Noordereiland is echt anders
Val je op het Zuidereiland van de ene soort natuur in de andere (bergen, fiorden, wouden, schapen en koeien, gletsjers etc.), op het

Noordeiland is het allemaal iets meer herkenbaar. Natuurlijk is het middendeel uniek met zijn vulkanische activiteit, geisers, borrelende modderpoelen en prachtig gekleurd gesteente. Maar er omheen is toch vooral bosbouw, veeteeld en wijn. Ook prachtig, maar je waant je soms in Italië, soms in Frankrijk en dan weer in Duitsland. Meer herkenbaarheid dus. Daarnaast is het stuk tussen Rotorua en Auckland gewoon saai.

Die herkenbaarheid wordt ook versterkt door het wegennet. Was het op het Zuidereiland alleen maar tweebaans, op het Noordereiland wordt het aantal km's vierbaans highway sterk uitgebreid. Smalle bruggetjes? Vrijwel niet gezien, behalve in het uiterste noorden. Wel files in de steden waar we geweest zijn. En grote benzinestations met eettenten, net de Duitse autobahn.

Even ten noorden van Auckland zijn veel plaatsjes, die als het ware leven van die enorme stad vlakbij. Veel strandjes en dus op zondag ook veel dagjesmensen. Er komt ook hier een nieuw stuk highway. Hoe noordelijker we komen hoe kleinschaliger het (gelukkig) weer wordt. In het uiterste noorden vinden we de restanten van de oorspronkelijke Kauribossen. Prachtig. Dat geldt ook voor de Bay of Islands waar we onze reis over het Noordereiland mee afsluiten.

Opvallend is het grote aantal meren op het Noordereiland. Je hebt ze in alle maten en ook hier zijn ze meestal uitgestorven (effect naseizoen?). We zijn soms echt (bijna) alleen aan een prachtig meer.

2: De steden zijn groter en Auckland is huge
Zien we op het Zuidereiland vooral houtbouw en weinig stedenbouwkundig fraais, op het Noordereiland is dat op zich niet anders. Wel zijn de steden groter, veel drukker (lelijke bedrijvigheid aan de randen, drukte op de wegen, enorme shops) en wordt er ook meer met beton en steen gebouwd.

Wellington (300k inwoners) kent een mooi waterfront, maar is verder als stad ons niet echt opgevallen. Matige horeca, leegstand en veel nieuwbouw naar buiten. Rotorua (70k inwoners) is nog onaantrekkelijker, behalve het buitengebied in de heuvels (waar ons verblijf ook is). Industrieterreinen type Spaanse Polder (zware industrie is er vrijwel niet), drukte, een doorgaande vierbaansweg dwars door de stad, het is omdat je er moet zijn..... Auckland (>1000k inwoners..) rijden we, stapvoets, doorheen op weg naar het noorden en op de terugweg zijn we er 1 nacht, dus daar is slechts een eerste indruk van te geven: een exploderende stad, zowel in inwonersaantal als in km2 met - zeker buiten het centrum - heel veel lelijke bedrijfsgebouwen.

Een opvallend verschil is de klasse (dus prijsstelling) van de - waarschijnlijk - tweede huizen aan de vele meren en in de buurt van de kusten Dat is op Noord en veel intensiever en veel luxer dan op Zuid. Er wonen sowieso veel meer meer mensen op het Noordereiland dan op het andere, dus dat zal er ook iets mee te maken hebben. De huizen zijn ook voor onze begrippen waanzinnig duur. Jonge mensen kunnen dat zeker niet betalen, de pensionado's cashen en kopen er dus dure tweede huizen aan de zee of aan een meer. Groeit scheef.

Wat ook opvalt: in de steden zijn de trottoirs voor zowel de fietser als de voetganger. En - geheel in de vriendelijke manier van met elkaar omgaan - worden die op beleefde wijze verzocht rekening met elkaar te houden. Dus niet zoals bij ons op de Erasmusbrug: 'roep 'boe' als een fietser je van de verkeerde kant naar je toe fietst'.

Tenslotte: wat zijn de meeste mensen hier aardig en relaxt. Zowel onderweg als tijdens onze verblijven in lodges, hotels of B&B's veel leuke ontmoetingen met soms ook de echte gesprekken. Dat relaxte is echt iets om vast te houden na deze reis.

3: Flora en fauna
Hoewel Nieuw-Zeeland veel inspanning doet op het behoud en versterken van de natuur is het ook hier schrikbarend wat mensen in een korte tijd hebben aangericht. Tot aan de komst van de eerste mensen in 800 na Christus was het hele land, met uitzondering van de Alpen, bedekt met bos. Dat is dus in iets meer dan 1000 jaar omgehakt, verbrand etc. om vervolgens omgebouwd te worden tot landbouw- en veeteeldgronden. Van het oorspronkelijke bos is nog 0,3% over.

Ook de veelgeprezen Maori's hebben hierbij huisgehouden, zij hadden het Zuidereiland al vrijwel geheel 'gladgemaakt' voordat de Europeanen kwamen. Het oorspronkelijke Kauribos met bomen van wel 2000 jaar oud is dus vrijwel verdwenen. Alleen in het uiterste noorden zijn die bomen er nog.

Een vergelijkbaar verhaal kan je houden voor de dieren. Veel in het bos levende dieren kenden eigenlijk weinig natuurlijke vijanden, totdat er honden, katten, wezels, ratten, etc. meekwamen met de immigranten. Gevolg: laat zich raden. Nu worden de roofdieren krachtig bestreden en zijn er veel herstelprogramma's voor de bedreigde soorten. Dus komen sommige daarvan weer een beetje op orde, maar bijv. de kiwi-aantallen lopen nog steeds terug. Het gaat dan om soorten die alleen hier voorkomen. Daar waar de bestrijding succesvol is zoals rondom Lake Taupo hoor je veel vogels, maar elders is dat geluid vrij zeldzaam.

Het ministerie (Department of Conservation) is wat minder zichtbaar op het Noordereiland, maar dat zal ook wel komen door de grotere drukte. Niettemin is er een veelheid aan natuurparken met mooie wandelroutes, tracks voor mountainbikes en prachtige uitzichten.

Erg lekker van het Noordereiland is het ontbreken van zandvliegen. Af en toe een mug, bromvlieg, wesp of hommel, maar die andere k vlieg hebben we niet gezien. Een groot voordeel, de zandvlieg staat onbedreigd op no 1 als het gaat om wat niet leuk is hier.

4: Maori's wel of niet volledig gelijkwaardig?
De aanwezigheid van Maori's en hun cultuur lijkt op het Noordereiland veel meer geïntegreerd met de Westerse leefwijze dan op het Zuidereiland. Je ziet het aan veel dingen: 1) de naamgeving van de plaatsen: op het Noordereiland hebben alleen de echt grote steden een Engelse naam (Wellington, Hamilton, Auckland) en vrijwel alle andere plaatsen en dorpen een Maori-naam (Rotorua, Matakane). De baaien daarentegen hebben wel Engelse namen: Bay of Plenty, Bay of Islands. En ook bij de straten overheerst de Engelse naamgeving.

Op veel plekken, waar we zijn geweest, hoor je verhalen over het verleden, die met name over de geschiedenis van de Maori's gaan. Op zich begrijpelijk want die zijn er sinds ca. 800 en de Europeanen zijn er pas zo'n 250 jaar. Die Maori's zijn ook geen lieverdjes geweest. Ze hebben dus ook een flink deel van het oerbos vernietigd en - hoewel ze oorspronkelijk als 1 volk uit Polynesië zijn gekomen - elkaar onderling in de loop der eeuwen via clans en subclans bloedig bestreden. Dat levert heroïsche verhalen op, maar ook de vraag of met de komst van de Europeanen er ook een soort van druk is ontstaan om dat onderlinge gedoe te verminderen.

Een van de kenmerkende zaken daarbij is de deal die begin 19e eeuw is gesloten over het bezit van de grond. Dat leek in eerste instantie een evenwichtige deal te zijn voor beide partijen, maar de Europeanen gingen natuurlijk de overeenkomst schenden met oorlogen tot gevolg. Tot aan de dag van vandaag lopen er nog rechtzaken, waarbij Maori's hun gelijk zoeken. En dat ook vaak krijgen.

Het is een belangrijk verschil met Australië, waar het verschil tussen de kolonisten en de Aboriginals sociaal veel groter is. Ja, we hebben een enkele bedelaar gezien in Wellington en ja, volgens de insiders is het misdaadpercentage in het nadeel van de Maori's, maar dagelijks zie je een behoorlijk geïntegreerde samenleving. We komen zelfs een houten beeld tegen, waarbij een Maria op de schouders van een Maori is geplaatst.

5: Muziek onderweg
Op het Zuidereiland hebben we in Charleston 1 CD gedraaid en nul muziek in de auto. Maar op het Noordeiland is dat anders. Als we in Wellington de auto instappen begint Marlies te zoeken naar muziek. Er komt slappe hitmuziek, een soort van Americana en zelfs klassieke muziek (brrr) voorbij voordat de zender even wordt vastgehouden. Blijkt 'The Sound' te zijn. Principe: ieder uur muziek van een zeker jaartal, de volledige album tracks, niet doorheen kletsen, kan tussen eind jaren 60 en begin jaren 90 zijn, rock en twee keer reclame in het uur. De zender is op het hele Noordeiland te horen. Natuurlijk Stones, Beatles, U2, Springsteen, Dire Straits, Supertramp, Led Zeppelin, Bowie en Pink Floyd, maar ook Steely Dan, Crosby, Stills & Nash (& Young), Police, REM, Queen, America,

INXS, AC/DC, Bon Jovi, Doors, Eagles, Talking Heads, Genesis/Peter Gabriel en Foreigner komen voorbij. En langer vergeten namen zoals James Taylor, Bad Company, Mott the Hoople, Pretenders en Bob Seger and the Silver Bullit Band (wie kent ze niet). Helaas ook Billy Joel en Elton John (uitzondering: 'Your Song' van het debuutalbum blijft prachtig). Martin vindt dit lekker, maar de vraag is: wat vind Marlies? Urenlang ouwelullenmuziek plus de voortdurende stroom aan wijsneusachtige weetjes van Martin over nummers, samenspelende tiepes waarvan meer dan de helft allang dood is. Marlies maakt ook hier haar eigen duidelijke keuzes. Sommige nummers zijn 'leuk/aardig' ('Do it again' van Steely Dan, o ja Walter Becker is ook dood), andere nummers 'doen Marlies minder' ('Let the good times roll' van het eerste album van the Cars). We worden er allebei blij van.

Gelukkig komen er via de mail ook aankondigingen van optredens van jonge bandjes uit België etc. Gaan we dus vast wel weer heen als we terug zijn. Dat soort gasten is 30 ofzo.