Gansbaai: de onontdekte groene parel van Zuid-Afrika

Groene bergen vol bavianen, honderden bloemsoorten en de Kaapse kust vol witte zandstranden die zich uitstrekken zover ik kan kijken. We wandelen door de heuvels boven Gansbaai, een klein vissersdorp aan de ongerepte zuidkust van de West-Kaap, op slechts twee uur rijden van Kaapstad. ‘Mensen

komen hier vooral voor het kooiduiken met witte haaien en om walvissen langs de kust te spotten van juli tot november,’ vertelt ranger en wetenschapper Jono Durham, die ons meeneemt door het natuurreservaat. ‘Ook pinguïns, zeehonden en dolfijnen trekken toeristen,’ vervolgt hij, ‘maar slechts weinig mensen weten welke geheimen Gansbaai verder in petto heeft.’

De harde wind blaast me nog net niet omver. ‘We noemen hem de Kaapse dokter,’ lacht Jono. ‘De eeuwige wind blaast al het slechte weg.’ We bevinden ons in het fynbos dat Gansbaai omarmt, in een van de Unique Lodges of the World van National Geographic: Grootbos. Fynbos maakt deel uit van de zeer soortrijke kustbossen in de Kaapstreek van Zuid-Afrika.

Jono stopt de 4x4 en draait zich om. ‘Dit bos is rijker aan soorten vegetatie dan de Amazone,’ zegt hij trots. ‘Wat hier in de vallei groeit is weer volledig anders dan wat we op de bergen zullen aantreffen.’ De biodiversiteit van de regio is toe te wijden aan verbranding, waardoor het bos zich constant blijft vernieuwen. Gezond fynbos moet bij voorkeur elke tien tot vijftien jaar volledig afbranden. Ze denken dat dit proces ooit is gestart door de Bosjesmannen die hier leefden en het gebied platbrandden wanneer ze verder reisden zodat er weer vers gras zou zijn voor het vee als ze terugkeerden. Veel zaden ontkiemen pas na de intense hitte van een brand. Nadat de grote vegetatie verbrandt, komt er weer licht op de kleinere planten.

‘Vorige maand is de achthonderdste plantsoort gevonden in ons natuurreservaat,’ gaat Jono verder. ‘En er zijn in totaal zes compleet nieuwe soorten ontdekt.’ Hij plukt de ene na de andere bizarre plantsoort: van de grote roze koningsprotia, de nationale bloem van Zuid-Afrika, tot wilde cannabis, oftewel wild dagga. Kilometers aan wandelpaden lopen door de 2500 hectare grote wildernis rondom de lodge, het leefgebied van het Kaapse luipaard, de honingdas en caracal. Het park maakt deel uit van de beschermde Floraregio van de Kaap dat als natuurerfgoed werd opgenomen door UNESCO. Op minder dan een half procent van het grondgebied van heel Afrika bevindt zich zo’n twintig procent van alle flora van het continent.

Maar het gebied kent nog meer geheimen dan de zeeën aan bloemen in de bergen boven de kust. Via het vakantiedorpje De Kelders dalen we af naar de Klipgat Caves, een serie kalkstenengrotten in het natuurreservaat Walker Bay, waar de eerste sporen van de vroege moderne mens zijn gevonden, de belangrijkste voorouder van de huidige mens. De botresten, juwelen en gereedschappen dateren terug naar de Middle Stone Age, tussen de 65.000 en 85.000 jaar geleden.

We klimmen en klauteren van de ene naar de andere grot, met kijkgaten op de zee en over het langgerekte witte zandstrand, terwijl de zon langzaam ondergaat en de wilde zee oranje kleurt. Wat een plek, met zoveel historie en natuur. Naar Gansbaai moet je niet enkel komen om te duiken met witte haaien of walvissen te spotten. Kom hier voor eindeloze wandeltochten door een van de rijkste natuurgebieden op aarde en een tocht door grotten met sporen van onze voorouders. Gansbaai is de onbekende parel van de West-Kaap!