Zodra ik de trufi uit stap ben ik onmiddellijk omringt door mensen. Ik word van alle kanten toeterend ingehaald door auto’s, taxi’s, trufi’s en verschillende cholita’s op fietsjes met sap (beter omschreven als drap) en fruit. Ik hap naar adem en voel dat mijn longen zich vullen met vuile uitlaatgassen. Wat een chaos! Gauw stap ik door naar de overkant, nog met een enigszins weigerende enkel.

Om mij heen zie ik dat men elke vierkante centimeter gepakt heeft om zijn of haar kraampje te plaatsen. Er is geen orde, de straat is vuil en ik loop langs een kraampje met fruit en sappen, waar ik plotseling omringt ben door bijen. Ik druk mijn lippen stevig op elkaar en loop door de mensenmassa weg van deze kraam. Af en toe rijdt er, al toeterend, plotseling een trufi door de mensenmassa. Binnen 2 minuten begrijp ik alle waarschuwingen voor zakkenrollers, ik ben blij dat ik mijn telefoon thuisgelaten heb.

Een paar meter verderop zie ik een eerste kraampje waar een vriendelijke vrouw een aantal stiften verkoopt. Gelijk schaf ik een setje fineliners, potloden en markers aan, aangezien ik op kilo’s moest besparen en deze niet mee heb kunnen nemen van thuis. Ik voel me voldaan en beschik weer over mijn gereedschap! Nu alleen nog een schriftje met lijntjes voor Silvie… deze bleek achteraf onvindbaar. Hier werkt iedereen in schriftjes met ruitjes, die je vroeger voor wiskunde moet kopen. Zelf scande ik alle kraampjes af naar dummy’s, maar tevergeefs.

- Sidenote: ondertussen hebben we een artstore gevonden en was ik als een kind in de snoepwinkel zo blij bij het zien van alle materialen en vooral een groot schetsboek.

We liepen verder en schoten een gangpadje in naar rechts. Hier ging de open Cancha over naar een overdekt stuk, wat mega groot is. - Het wordt dan ook niet voor niets de grootste markt van Zuid-Amerika genoemd. - We liepen door lange smalle paden met aan weerszijden kleine hokjes volgestouwd met kleding. Onze Luxemburgse huisgenootjes vonden dit deel geweldig, zelf vond ik het aanbod aan kleding veel weg hebben van de wekelijkse markt op het Hof. Wat mij opviel was dat in elk krap hokje wel ruimte over was gehouden voor een klein tv'tje, zodat de verkoopsters (veelal vrouwen trouwens) nog iets aan afleiding hadden tussen de drukte. Oefff, je moet geen claustrofobie hebben als je daar werkt. Even later kwamen we bij de wat meer authentieke kraampjes, met de tradionionele kleedjes (aguayo), tasjes, sjaals en dergelijke. Hier kijk ik mijn ogen uit, we lopen langs kraampjes met open barbeques, rokende stukken vlees en pruttelende pannetjes. Rondom deze kraampjes staan wat krukken en tafels waaraan mensen in groepjes zitten te smullen van al het eten. Er heerst hier een fijne en gezellige sfeer, al zijn sommige geuren nogal indringend.
Abrupt sta ik stil.. ik zie een diertje hangen wat lijkt op een lammetje, het blijkt een lamababy te zijn. Het beestje, met huid en haar, hangt er triest bij aan een grove metalen haak. Mij is verteld dat deze lamababy’s geofferd worden voor Pachamama, bij rituelen en/of bij wensen en veranderingen in het leven. Verderop zie ik een opgedroogde embryo van een lama, ook deze wordt gebruikt als offer.

Ik ben bekend met offer rituelen en heb dit ook gezien binnen het boeddhisme en hindoeïsme. Echter ging het daar alleen om rijst, kokosnoten, bloemen en dergelijke. Natuurlijk heeft de Islam ook offerfeesten, waarbij schapen ritueel geslacht worden. Hier worden deze, voor zover ik weet, in ieder geval nog gegeten na het slachten. Het geeft me een enorm dubbel gevoel wanneer ik deze lama’s zie en weet dat deze bedoeld zijn voor offers. Een gevoel van walging overheerst en ik loop door. Toch ben ik nieuwsgierig gebleven en wil ik hier meer van weten. Rituelen en symboliek hebben altijd al mijn interesse gehad en ook nu ben ik benieuwd hoe het ritueel rondom het offer eruit ziet.

Eenmaal uit het doolhof van de overdekte cancha gestapt te zijn, kreeg ik weer een volle laag uitlaatgassen in mijn gezicht geslingerd, heerlijk. Ik ben blij dat we met een groepje gegaan zijn en de Luxemburgse meiden de weg weten. Ik had mij ingesteld op drukte, maar dit stelde niets voor bij hoe het er daadwerkelijk aan toe gaat. Ook de kans voor verdwalen in la cancha besef ik mij nu goed.

Ik vind het prachtig om te zien hoe de cholita’s zich kleden. De lagen rokjes over elkaar, de meisjesachtige manier van kleden met prachtige lange vlechten en allen met een zorgvuldig uitgekozen hoedje op het hoofd. De cholita's hebben een getekend gezicht van het harde werken en ze wekken keer op keer mijn nieuwsgierigheid naar hun levensverhaal.

Iedereen is om mij heen druk in de weer met verkopen, soms zie ik een vrouwtje op de grond zitten met op het kleedje voor zich drie knoflookjes. Het is zowel aandoenlijk als verdrietig om te zien. De armoede is enorm zichtbaar, ook hier. Op elke hoek zit een gerimpeld hoopje mens met een open hand en mompelt naar elke voorbijganger. Hoe triest het er ook uit ziet, ik loop voorbij. Vooral in deze drukte, je weet maar nooit wie er achter deze bedelaar zit.

We staan weer op de drukke weg, wachtend op een trufi of taxi. Sinds het verhaal van een van de Luxemburgse meiden gehoord te hebben over een vervelende taxi-ervaring, sta ik op mijn streep als het gaat om in welke taxi ik stap. Onze vriendelijke, maar oh zo naïeve, Luxenburgse girl wilt al weer bijna een taxi pakken wat geen radiomobil of telefoonnummer op de zijkant heeft staan. Ik sta versteld, ze vertelde mij deze ochtend nog haar nare ervaring. Hoe kun je zo naïef zijn?! Ik zeg nee, en we stappen even later in een betrouwbare wagen. Nog steeds versteld over het niet “caren” van deze meid. Ze moet haast wel meerdere beschermengeltjes om haar heen hebben hangen.

La Cancha, we komen zeker terug. Onze docente Spaans gaf al aan graag een keer mee te gaan, misschien vinden we dan wél een mooi gebreide alpacatrui. Daarentegen, lijkt het me ontzettend leuk om met Marisol over de Cancha te lopen en zo ons Spaans in praktijk te oefenen.

Pechvogeltje.

Cochabamba is een mooie stad, maar nog niet erg lief voor me geweest tot nu toe. Zoals ik schreef heb ik in de eerste week last gehad van de hoogte wat me nogal uitputte. Vervolgens struikelde ik over een omhoog staande stoeptegel en verstuikte ik mijn enkel. Op dit moment ben ik geteisterd door een griep.. Dit is dan ook de reden waardoor ik het schrijven even liet liggen.

Ik probeer mij niet uit het veld te laten slaan en ben gewoon door gegaan met de Spaanse lessen en afspraken met Lisan voor de stichting. Wanneer neem je rust en wanneer niet? Dit blijf ik lastig vinden. Voor mijn gevoel doe ik sinds ik hier ben aangekomen al rustig aan, maar blijf moe door de lichamelijke tegenslagen. Iets wat logisch is, maar wat ik onwijs irritant begin te vinden. Er is zo veel te beleven, te zien, te doen en te ontdekken hier!

Al schrijvende herken ik weer een patroon bij mijzelf. Ik wil meer dan ik kan op dit moment en vind dit lastig om te accepteren. Loslaten, niet zo piekeren en niet zo veel willen. Ik heb nog een half jaar waarin ik van alles mag gaan doen en mag ontdekken. Het hoeft niet allemaal nu. Alles nu, dat zou ook zonde zijn.

Armoede.

Wanneer ik om me heen kijk in de stad is de armoede zichtbaar. Op straat zie ik bedelende mensen en op markten en eettentjes zie ik jonge kinderen aan het werk. Meer dan eens pruttelt er een auto voorbij waarvan je je afvraagt hoe lang het duurt voor deze het begeeft. Regelmatig ligt er iemand in verwilderde staat, meer dood dan levend, onder een boom, in een parkje of gewoon in elkaar gezakt op straat. Deze zichtbare armoede is nog niets vergeleken met wat er zich hoogstwaarschijnlijk achter de schermen en buiten de stad afspeelt.

Door de armoede is on-geschooldheid een groot probleem. Dit is dan ook een van de grote oorzaken waardoor er vele kinderen het brandwondencentrum binnenstromen met ernstige verwondingen. Lisan heeft Silvie en mij verteld wat er veel voorkomt en we hebben heftige foto’s gezien van ernstig verwonde kinderen. Iets wat bijvoorbeeld al veel voorkomt is dat ouders hun kinderen als straf met de billen op een hete steen zetten. Dit heeft zoals je kunt begrijpen ernstige gevolgen, wat de ouders zich vaak niet inzien. Er zijn zelfs ernstige gevallen waarbij hele geslachtsdelen wegschroeien of niet meer te redden zijn, vreselijk. Foto’s waarop mensen tot op het bot verbranden of de huid niet meer te redden is, omdat er simpelweg geen geld is voor sneller vervoer naar een ziekenhuis. Verdere details zal ik daar laten, maar dit geeft een idee van de mate van het probleem. Ook zorgt de armoede er voor dat ouders veel moeten werken, geen geld voor oppas hebben en kinderen al vanaf jonge leeftijd alleen thuis laten. Beeld je in dat een tweejarig meisje moet zorgen voor haar jongere broertje van een paar maanden oud. Dit is vragen om problemen, maar triest genoeg op dit moment realiteit.

Zo zijn er nog vele verhalen, waarvan je denkt: “hoe kan dit toch?”. Als jonge vrouw afkomstig uit een welvarend land kan ik me moeilijk een voorstelling maken hoe de gedachtegang gaat van zo’n moeder. Bewustwording van dit grote probleem in Cochabamba staat op dit moment op één. Zelfs onder de ‘gewone’ bevolking hier is dit probleem vaak totaal onbekend. Net als het trieste feit dat 7 op de 10 vrouwen het slachtoffer is van geweld. En dan spreek ik nog niet eens over alle misbruik van kinderen. Alles is uiteindelijk te herleiden naar de armoede. Bewustwording van de problematiek is al een mooie eerste stap.

Wat ik ook schrikbarend vond was dat ik hoorde dat er maar één arts is in het gespecialiseerde ziekenhuis, die de brandwonden en littekens kan behandelen. Bizar, als je je realiseert dat er in Nederland meerdere ziekenhuizen hele teams klaar heeft staan.

De post in Bolivia heeft het ook begeven. Zo is me verteld dat de postkantoren hier failliet zijn en het hele post systeem dus plat ligt. Het plan van Carlijn en mij om dit half jaar oldschool penvriendinnen te zijn, gaat dus niet door. De kans dat ik post ontvang is een magere 1 procent en in post versturen heb ik momenteel ook niet echt vertrouwen. Gelukkig bestaat er nu natuurlijk een mega aanbod aan moderne technologie, maar brieven schrijven vind ik stiekem veel leuker.

De lessen Spaans zijn nog altijd pittig, voornamelijk door mijn matige energielevel, maar ook doordat we nu op het niveau zitten van bewuste onbekwaamheid. Dagelijks worden we geconfronteerd met wat we nog niet kunnen of wat ik me niet meer kan herinneren. Dit is frustrerend, maar ook hier laat ik mij niet uit het veld slaan. Ik heb al vele voorbeelden voorbij zien komen van vrijwilligers die de motivatie lieten varen en na een half jaar nog geen fatsoenlijk gesprek van een half uur in het Spaans kunnen voeren. Het scheelt natuurlijk dat zowel Silvie als ik de taal wel onder de knie móeten krijgen. Van ons wordt onder andere verwacht dat we zo snel als mogelijk de rapportages in het Spaans schrijven en aanleveren. En dat niet alleen, het belangrijkst vind ik zelf dat ik fatsoenlijk kan communiceren met mijn cliënten binnen de therapieën. Zo zijn we nu aan het oefenen met materialen in het Spaans en basic zinnen die we regelmatig zullen gebruiken.

De regels betreft de werkwoorden gaan steeds meer een vaste plek krijgen in mijn grijze massa. Zo kan ik de regelmatige werkwoorden ondertussen wel vervoegen, maar is het nog lastig om te onthouden welke ook al weer onregelmatig waren en hoe dat dan ook al weer zat.

Maar ach, die juiste vervoegingen hebben geen prioriteit voor mij. Volgende week zal ik weer gaan stoeien met woorden en zinnen die ik veel nodig zal gaan hebben. Ook hoop ik mij weer gauw fit te voelen, zodat ik na de 4 uur les nog wat thuisstudie kan doen. De tijd begint te tikken, het is bijna September! Ik heb onwijs veel zin om te beginnen, maar voel me ook nog mega onzeker over mijn Spaans.. dus ook heeeeeeel spannend.

Hasta la vista y un graaaaaaaaaaan abrazo.