De geboorteplaats van Pinocchio: Colle di Val d’Elsa

Tussen de rollende Toscaanse heuvels ligt een dorpje waar de was aan de balkons te drogen hangt, waar oude vrouwtjes zuchtend piepende deuren openduwen en waar de fontein uit het sprookje van Pinocchio staat: Colle di Val d’Elsa. Een kleine afwijking naar links wanneer je de weg van Siena naar Florence volgt (of naar rechts wanneer je in omgekeerde richting rijdt) brengt je in dit labyrint van beschilderde muren, Middeleeuwse tunnels en steile trappen; de geboorteplek van Pinocchio.

^{Foto: Franz Venhaus/Flickr}

Het stadje bestaat uit twee delen; het lagere en het hogere gedeelte. Je parkeert beneden en begint het bezoek op de Piazza Arnolfo de Cambio, waar een fontein midden op het plein klettert, mannen espresso’s naar binnen gieten en vrouwen met veel handgebaren praten over koetjes en kalfjes. Vanaf september ligt dit plein er verlaten bij, behalve op zondag, wanneer het volstroomt met kraampjes die lokale kazen, planten, glaswerk en kleding verkopen. 

Van daaruit kan je alleen maar omhoog. Letterlijk en figuurlijk. Volg de Via Guiseppe Garibaldi, waar weefgetouwen in modezaken staan, postbussen uitpuilen met supermarktfolders en ambachtslieden aandachtig kristal bewerken. Je loopt voorbij gebouwen die eruitzien alsof alle schone kunsten aan de binnenkant verborgen zitten en tuintjes waar mariabeeldjes hun blik op de hemel richten, tot de huizen plaatsmaken voor een landschap waar een zuchtje wind de bladeren doet dansen in duizend tinten groen. 

^{Foto: Anthony G. Reyes/Flicrk}

De leugenachtige pop

Je hoort een klaterend geluid, en helt naar voren om te zien waar de riviertje stroomt, tot je beseft dat het geluid niet uit het landschap komt, maar uit de straten achter je. Het water landt in de Fonte del Pinocchio, die klein en bescheiden uit een stenen muurtje stroomt, en ooit een schrijver inspireerde tot het neerpennen van het alombekende sprookje Pinocchio. 

Carlo Collodi schreef in 1881 het sprookje over de liegende pop vanuit zijn woonplaats in Firenze, en liet zich daarbij leiden door mensen en plaatsen die hij leerde kennen tijdens zijn studie in Colle. Op de Piazza del Duomo, waar de klok van de dom eeuwig op kwart voor één blijft staan en de echo van een kletterende fontein tegen de stenen muren opklimt, zie je door een klein raampje Giupetto aan het werk. Met een beetje geluk mag je zijn werkplaats betreden, via de ingang aan de Via de Mezzo, die uitpuilt van de poppen die de goede man eigenhandig maakte.

^{Foto: Anthony G. Reyes/Flickr}

Pinocchio houdt fietsend tandwielen in beweging en zijn broertje kijkt wanhopig hoe zijn eigen benen vlam vatten. In het midden van de werkplaats spelen twee houten varkens met elkaar, een houten vis rouwt bij een blik sardientjes en een houten slang laat zich aan het plafond wiegen in een ijzeren omhulsel. Giupetto spreekt enkel Italiaans, maar staat altijd open voor een praatje tijdens het zagen, schuren en snijden.

^{Foto: Anthony G. Reyes/Flickr}

Glasbewerking en religie

Naast de werkplaats van Giupetto vind je het Museo Archologico, een klein maar fijn museum waar overblijfselen van alle volkeren die door het gebied trokken opgebaard liggen, van de Etrusken tot de Grieken en de Romeinen. Om de hoek, in de Via del Castello, ligt het Museo San Pietro, een oud klooster waar kunstwerken de lange religieuze geschiedenis van het plaatsje illustreren. Breng je op de eerste zondag van de maand een bezoek aan Colle? Dan ben je getuige van een openluchtdemonstratie glasbewerking (in de Via della Misericordia om 15u). Dit kleine plekje is namelijk verantwoordelijk voor 95% van de Italiaanse productie van kristal.

^{Foto: alh1/Flickr}

Loop verder langs een terra cotta winkeltje en een schooltje waar de kinderen in uniform vlijtig maan-roos-vis van het bord overschrijven, tot je uitkomt bij een terras in een uithoek van het dorp. Hier komt ook een lift uit die gemaakt is voor de luie toerist. Je kijkt uit over heuvels die bezaaid lijken met broccoli, en het dorp beneden liefdevol omringen. Op de stenen onder lantaarnpalen staan initialen van mensen die hier hun liefde vereeuwigen en in de verte zie je je auto op de parkeerplaats staan.

^{Foto: Franz Venhaus/Flickr}

^{Credits headerfoto: alh1/Flicrk}

Op zoek naar nog meer reisinspiratie voor Toscane? Lees ook de blogs 'Herfstig Toscane: roadtrip langs verlaten dorpen' en 'Siena: een Gotisch openluchtmuseum'!