Een reisroute door Nepal

Kathmandu

Terwijl de nacht langzaam plaatsmaakt voor de vroege schemering, verbaas ik me over de drukte op straat. Marktlui met grote manden op hun rug passeren Boeddhistische monniken op felgekleurde crocs. Op de steile trap naar de tempel hoor ik diverse stemmen mantra’s prevelen. Klinkende bellen worden hier en daar al onderbroken door de stemmen van spelende kinderen en kreten van de resusaapjes waar de tempel om bekend staat. Zodra de zon echt opkomt, zal de chaos van bezoekers, verkopers, gokkers en bedelaars compleet zijn. Maar nu neem ik het nog even van de relatieve rust, terwijl ik de laatste treden op stap en geniet van het uitzicht over de ontwakende stad.

Swayambhunath, beter bekend als de Monkey Temple, ligt in een park op een heuvel in Kathmandu. De toegang van het park wordt aan de ene zijde in het oog gehouden door drie reusachtige gouden Boeddha’s. Aan de andere zijde klim je via een lange smalle trap omhoog. De Boeddhistische Stupa wordt omgeven door Hindoeïstische tempels en heiligen. Gekleurde gebedsvlaggetjes en grote en kleine gebedsmolens sieren het park. Religieuze bezoekers steken oliekaarsjes aan of gooien een muntje in een vijver, terwijl families picknicken achter de beelden en vrienden dobbelspelletjes spelen op de traptreden.

^{Foto's: Monkey Temple}

Vanaf de top van de heuvel probeer ik de andere herkenningspunten in de stad te onderscheiden, die ik later zal bezoeken. Zoals de enorme witte Bodnath Stupa met zijn meer dan 100 meter doorsnede of het Durbar Square met haar meer dan 50 tempels en pagodes. Het Narayanhiti paleis, waar kroonprins Dipendra in 2001 een groot deel van zijn familie neerschoot en de kogelgaten nog steeds te zien zijn. En ik zoek naar de rookwolken boven het heiligdom Pashupatinath, waar aan de Bagmati rivier de doden worden verbrand. Met een kleine rilling kijk ik uit naar het moment om het ritueel met eigen ogen te zien.

^{Foto: Durbar Square}

Thamel

Later in de ochtend ben ik weer terug in Thamel, de levendige toeristenwijk van Kathmandu. Ik struin langs verschillende kraampjes met kleding of souvenirs en wordt verleid door de sterke geur van kruiden. Terwijl ik wacht op mijn portie Momo’s, word ik op mijn been getikt. Een vuil kindje van een jaar of 8 houdt haar hand op en wijst naar haar kleine broertje. Ik bestel nog een portie en terwijl het meisje mij haar naam leert uitspreken, eten we de Momo’s samen op. 

Ik zet mijn route voort naar mijn favoriete winkel in Thamel, Pilgrim’s bookstore. De planken van de winkel zijn volgestouwd met boeken van elk kaliber, sommige met kreukende bladzijden vol stof, andere netjes in het plastic. Na wat zorgvuldig zoekwerk en geoefend manoeuvreren tussen de planken door, reken ik tevreden drie nieuwe aanwinsten af. Nu op naar één van de vele barren die Thamel rijk is, om met een Gurkha biertje naar live muziek te luisteren.

^{Foto's: Thamel}

De drie koningssteden

We stappen op een scooter en met lichte zenuwen over de verkeerssituatie zetten we koers richting Bhaktapur. We omzeilen langzaam rijdende vrachtwagens, stuiteren door kuilen in de weg en remmen plots voor een koe die een plekje midden op de weg opeist. Maar zodra we het centrum uitrijden, wordt het verkeer minder hectisch en kunnen we genieten van het uitzicht om ons heen. We passeren plotselinge tempels en vangen af en toe een blik op van de groene heuvels die de vallei omringen. Een half uurtje en een paar verkeerde afslagen verder, zijn we op onze bestemming. 

Kathmandu, de hoofdstad van Nepal die haar grenzen langzaam uitbreidde, is slechts één van de drie koningssteden in de Kathmandu vallei. Patan en Bhaktapur waren vroeger op zichzelf staande koningssteden, herkenbaar aan hun Durbar Square. Op dit plein huisde de koninklijke familie, omgeven door tempels, beelden en architectonische hoogtepunten. Nog steeds zijn de Durbar Squares een bruisend middelpunt van religie, handel en sociaal leven. Elk festival, en dat zijn er veel, komt het plein tot leven. Maar ook op een normale dag zijn het Durbar Square en de straten eromheen een heus openluchtmuseum voor de bezoeker. 

Meer over festivals in Nepal lees je in de blog Nepal, het land van festivals >

^{Foto's: Bhaktapur}

Verder de vallei in

De vallei en heuvels rondom Kathmandu zijn bezaaid met groene, ruim opgezette dorpjes. Op onze wandeling van Sankhu via Nagarkot en Dhulikhel naar Panauti komen we trotse ambachtslieden tegen en vele boeren die de velden bewerken. In de dorpjes siert complex houtsnijwerk enkele gebouwen en reizen kleine altaartjes of tempeltjes op. Als we ‘s ochtends tussen de velden doorlopen, komen we tientallen kinderen tegen op weg naar school. We worden continu begeleid door de witte pieken achter de groene velden en kijken we zelfs uit naar Kathmandu zelf. We drinken Chai thee en voetballen met de kinderen op straat. En als we op onze tweede dag voor zonsopgang opstaan, worden we beloond met de roodgoude gloed van de opkomende zon over de bedrijvigheid van het dorp.

^{Foto's: De vallei in} 

Gosainkunda trek 

De zon wordt versterkt door de witte vlakte en brandt dubbel op mijn gezicht. Mijn adem raspt door mijn keel en mijn hoofd voelt zwaar. Ik schop mijn stijgijzers in de sneeuw en prik de punten van mijn stokken vast. Ik hijs mezelf naar boven en heb het gevoel dat ik wel kan janken. Bij de volgende pauze doet een paar goede slokken water wonderen en voel ik me weer mezelf. We hebben allemaal af en toe een beetje last van de hoogte op weg naar de Gosainkunda pas op 4380 meter.

^{Foto: Gosainkunda trek}

Als we na drie dagen wandelen aankomen bij de pas, blijkt dat we toch te vroeg in het seizoen zijn gaan lopen. De pas is nog dicht en het meer dik bevroren. Morgen moeten we dus omkeren en dezelfde weg terug. Maar voor deze avond hebben we het uitzicht en land voor ons alleen. De wolken jagen tegen de felblauwe lucht over de kale witte vlakte en ik heb het gevoel alsof ik nog nooit zoiets puurs heb gezien. In gedachten verzonken blijf ik buiten zitten tot mijn vingers en neus beginnen te tintelen. Dan warm ik me binnen aan het vuur op met een kop thee en een potje kaarten.

^{Foto: Gosainkunda trek}

Aan de voet van de Himalaya is Nepal het land voor bergbeklimmers en wandelaars uit de hele wereld. En hoewel het Everest of Annapurna Basecamp tot de verbeelding spreken, hoef je geen professionele klimmer te zijn om toch te kunnen genieten van het wandelen in de bergen. Er zijn verschillende goed toegankelijke tochten van een aantal dagen te doen vanuit Kathmandu of Pokhara. Kijk bijvoorbeeld eens naar de Mardi Himal trekking, de Helambu tocht of de Ghorepani Poonhill route.

^{Foto: Gosainkunda trek}

Pokhara

De reisroute door Nepal gaat vanuit Kathmandu verder naar Pokhara. Volgens Google Maps is het zo’n zeven uur rijden. Na drie uur in de bus zijn we echter de vallei nog niet uit. Reizen in dit land gaat met de mindset van de Nepalezen: geen haast en dat wat er gebeurt over je heen laten komen. Zodra ik mijn Westerse, naar efficiëntie-zoekende geest heb kunnen uitzetten, geniet ik van de reis. We slingeren over een smalle bergweg, halen vrachtwagens vol kleurige spreuken in op de bredere stukken en stoppen bij kleine eetkraampjes. Medepassagiers knopen graag een gesprekje aan en elke bocht brengt weer een nieuw zicht op de Himalaya met zich mee. In het donker komen we aan in Pokhara en maak ik nog een korte wandeling naar het meer. Bij het geluid van het kabbelende water kijk ik over die donkere massa naar de witte toppen tegen de sterren.

^{Foto's: Pokhara meer}

Pokhara is de tweede stad van Nepal en lijkt in vrijwel niets op Kathmandu. Het is de uitvalsbasis voor wandelaars, paragliders of motorrijders, die hun geluk willen beproeven aan de voet van de hoge toppen van de Himalaya. Maar het is ook een heerlijke stad om even tot rust te komen na onze trekking. We pakken een bootje en dobberen wat rond op het meer. We leggen aan bij de voet van de World Peace Pagoda en maken de steile klim naar boven. En de volgende ochtend springen we met een tandemvlucht van de berg Sarangkot en zweven we over het meer, tussen de witte pieken en blauwe lucht.

Chitwan

De laatste stop van onze reis is in de zuidelijk gelegen Terai van Nepal, Chitwan National Park. Het lijkt alsof we een andere wereld inrijden. Het is warm en vochtig. De zon schijnt warm op de Tharu dorpjes van stro en klei. We laten de ethisch twijfelachtige olifantensafari naast ons liggen en besluiten om te voet de jungle in te trekken. Twee rangers met lange stokken van bamboe begeleiden ons. Ik leer dat de stokken nodig zijn om neushoorns af te weren. De wetenschap dat we oog in oog kunnen staan met een neushoorn, maakt de safari een stuk spannender. Het gefluit van vogels klinkt om ons heen. We lopen door hoog gras en ik zoek tussen de sprieten naar beweging. Dan maant één van de rangers, Subas, ons dat we door onze knieën moeten zakken. In de verte slaat een neushoorn ons rustig gade. 

Naast een wandelsafari zijn ook de jeep of kano safari erg in trek in Chitwan. Met een jeep begeef je je snel en veilig door de jungle en is de kans om dichtbij een neushoorn te komen groot. Of glij op een mistige ochtend in een boot over het water en spot krokodillen in de rivier of vogels en aapjes in het struikgewas. Maar Chitwan bestaat niet alleen uit de jungle. De Tharu bevolking leeft al generaties lang van het land en de omgeving. Met een fietsrit kun je je op eigen initiatief door de dorpjes begeven. Of draag bij aan het behoud van de cultuur van de Tharu’s met een avondbezoek aan een culturele show.

^{Foto's: Wildlife in Chitwan}

3x verdiepen in Nepal

Een reis door Nepal is niet compleet zonder wat verdieping in de complexe geschiedenis en cultuur van de Nepalezen. Een paar tips.

Leestips

• Little Princes door Conor Grennan
  Conor Grennan vertelt over Nepalese kinderhuizen en het zoeken naar de ouders van kinderen die nooit wees waren. Het boek licht een tipje op van de sluier over de Nepalese oorlogsgeschiedenis, kinderhandel en de families die hier de dupe van werden.
• The Living Goddess door Isabella Tree
  Over de jonge levende Godin die op het Durbar Square in Kathmandu woont. De Kumari is de belichaming van de Godin Devi en wordt aanbeden door Hindoes en Boeddhisten. Isabella onderzoekt de complexe religie die nog altijd een grote rol speelt in Nepal.
• Second Suns door David Oliver Relin
  David licht het werk en de levenspaden van oogartsen Sanduk Ruit en Geoffrey Tabin uit. De artsen zijn de oprichters van het Himalayan Cataract Project, waarmee ze het hoge percentage van staar op de meest afgelegen plekken in de Himalaya tegengaan.

Nepalese gerechten

• Momo’s
  Typisch Nepalees streetfood, vaak verkrijgbaar in een portie van tien stuks. Een met vlees of groenten gevulde dumpling van deeg wordt gestoomd in een enorme pan. Compleet met een scherpe saus om ze in te dippen!
• Samosa’s
  Samosa’s zijn een maatje groter dan Momo’s, maar ook heel goed vanuit het vuistje te eten. Deze kegelvormige deegpakketjes, vaak gevuld met een gekruide aardappel-erwten mix, worden gefrituurd. In kleine eettentjes en stalletjes langs de weg staan er tientallen klaar om zo mee te nemen.
• Dal Bhat
  Dit gerecht is het hoofdbestanddeel van het dieet van de Nepalezen. Letterlijk betekent Dal Bhat ‘linzen’ en ‘rijst’ en dat is ook waar het basisgerecht uit bestaat. Voor bijzondere gelegenheden of in een restaurant, wordt deze basis aangevuld met groentencurries, vlees of vis, gezuurde of pittige groenten en yoghurt. Voor dit gerecht moet je echt even gaan zitten. Én, de echte Nepalees eet dit gerecht met de rechterhand.

^{Foto's: Eten Nepal}

Sociale projecten

Toerisme is een belangrijke bron van inkomsten, maar nog steeds is het leven in Nepal niet voor iedereen makkelijk. Niet iedereen heeft toegang tot onderwijs. Het kastenstelsel is officieel afgeschaft, maar bepaalt nog steeds in grote mate de kansen van kinderen in Nepal. En een handicap kan ertoe leiden dat familie kinderen verstoot. 

Er zijn veel mooie, sociale initiatieven van Nepalezen die anderen ondersteunen. Ook als bezoeker van Nepal kun je hieraan bijdragen. Kijk bijvoorbeeld eens naar het werk van de kleinschalige Education First Foundation. Of koop souvenirs die gemaakt zijn door mensen met een beperking van het BIA Institute.

Benieuwd naar meer verhalen over Nepal? Bekijk onze verzamelpagina!