Duurzame reisgids voor het Zuid-Zweedse Småland

Met meer dan 500 natuurreservaten en 4 nationale parken is de Zuid-Zweedse regio Småland een ideale natuurbestemming om er op duurzame wijze in de natuur op uit te trekken. Van overnachten in waanzinnige ecolodges in de wildernis tot eindeloze wandel- en kajaktochten in de uitgestrekte meren en bossen. Samen met mijn man – en fotograaf – Robin en mijn tweejarige dochtertje Maeve gaan we op avontuur in Småland, waar we het groene karakter van deze typisch Zweedse regio ontdekken.

Nationaal park Åsnen: top 100 duurzame bestemmingen

Zo is Åsnen, het dertigste en nieuwste nationale park van Zweden, gelegen in Zuid-Småland, bekroond met een plek in de internationale top 100 met duurzame bestemmingen. Åsnen is een binnenlandse archipel met ruim duizend eilanden en ruim 700 kilometer aan kustlijn. Wanneer we het nationale park inrijden worden beide kanten van de weg omringd door water en eilanden vol loof- en naaldbossen. Åsnen is veel bezig met duurzaamheid. Nu de omgeving steeds meer bezocht wordt wil de bestemming bijvoorbeeld het autoverkeer in het gebied verminderen. Daarom hebben ze een hop-on-hop-of-buslijn opgezet die hotels en het treinstation in de nabijgelegen stad Vaxjö verbindt met de natuurbestemmingen in Åsnen. 

Wandelen en fietsen in Åsnen

Op verschillende haltes ontdek je de mooiste plekken en lokale ondernemingen. Bij elke halte staan elektrische fietsen, die je eventueel bij een andere halte weer achter kan laten. Naast fietsroutes kent Åsnen ook talloze wandelroutes. Wij wandelen bijvoorbeeld een trail van 2,3 kilometer door eeuwenoude beukenbossen bij Trollsberget: de noordelijke toegangspoort tot Åsnen. Volgens legendes zou er goud en zilver van trollen verstopt liggen achter een ijzeren deur in de ‘trollenberg’ die we passeren. Halverwege de wandelroute pauzeren we bij het houten platform aan het meer, waar Zweedse families en stelletjes samenkomen op daarvoor aangewezen barbecueplekken.  

Getnö Gård Lake Åsnen Resort

Een ideale uitvalsbasis voor duurzame avonturen in Åsnen is Getnö Gård, een eeuwenoud natuurparadijs dat door de familie Olsson is omgetoverd tot privé-natuurreservaat. Wij verblijven in een van de typisch rode vakantiehuizen van het resort, maar er is ook een grote aangrenzende natuurcamping met plekken langs het water. Overdag trekken we er samen met eigenaresse Ingrid Olsson in een boot op uit om het park vanaf het water te verkennen en ’s avonds barbecueën we verse vis uit het meer op de veranda van ons huisje. 

Met onze verrekijkers – Maeve heeft haar eigen kinderverrekijker – in de aanslag banen we onze een weg door kleine kanaaltjes en grote watervlaktes op zoek naar de elanden, arenden en kraanvogels die hier leven. Voor ons was dit niet haalbaar aangezien we met een peuter reizen, maar een van de mooiste en duurzaamste manieren om het natuurgebied te verkennen is een kajaksafari. Vanuit het resort stap je zo een kajak in voor een tocht, variërend van een halve dag tot meerdere dagen. Pauzeren en overnachten doe je op een van de vele eilanden.

Andere natuurbestemmingen in Småland

Naast Åsnen kent Småland nog talloze andere natuurbestemmingen op on duurzame wijze te ontdekken. Wij tippen hieronder een aantal die je zeker op je wishlist moet zetten.

Moerasgebied Store Mosse

Store Mosse is Zwedens grootste moerasgebied ten zuiden van Lapland. Via ruim 40 kilometer aan wandelpaden, waarvan meer dan de helft bestaat uit houten loopbruggen, ontdek je de grote diversiteit aan planten en dieren in de meren en moersassen van Store Mosse. Wij gaan samen met gids en biologe Catrin op zoek naar vleesetende planten, kraanvogels en adelaars op een kinderwagenvriendelijke route van 3,6 kilometer. Tip: maak een sneeuwschoenwandeling – in de zomer – over het moeras om de zeldzame planten die er groeien van dichtbij te bekijken. Na afloop maak je een duik in het verkoelende water van een van de meren.

Achipelstad Västervik

Vanuit de knusse havenstad Västervik, gelegen in het oosten van Småland ontdek je de Tjust-archipel van 4450 eilanden en riffen langs de kustlijn van de Oostzee. De beste manier om dit natuurgebied te ontdekken is vanaf het water. In een kajak glij je over het water langs eilanden vol bloemenweides, pittoreske rode stuga’s, slingerende onverharde wegen en dichte eikenbossen. Ga mee op een adelaars- en zeehondensafari buiten het eiland Idö of huur een fiets op het eiland Hasselö om het echte archipelleven te ervaren. Naast kajakken kan je vanuit Västervik ook talloze andere duurzame buitenactiviteiten beleven, zoals klimmen over bekende boulderpaden, wandelen langs de kust en fietsen door uitgestrekte landschappen. 

Het duurzame eiland Öland

Ook aan de oostkust van Småland ligt het langgerekte en schilderachtige eiland Öland, getekend door houten molens, kalkstenen rotsen en pijnboombossen. De natuur op Öland is beschermd en gratis toegankelijk. Wij ontdekken bijvoorbeeld, samen met een gids, het kwetsbare ecosysteem van planten en dieren op Stora Alvaret: een kalkstenenplateau op Zuid-Öland dat op Unesco’s Werelderfgoedlijst staat. Het vlakke steppelandschap kent geen hoge begroeiing, maar des te meer zeldzame plantsoorten, zoals het Ölands zonneroosje en zo’n dertig orchideesoorten. 

Nog wat verder naar het zuiden ligt het natuurreservaat Ottenby: een van de beste plekken in Zweden om trekvogels te spotten. De idyllische plek op de zuidelijkste punt van Öland kent meerdere wandelroutes om het gebied te verkennen en een karakteristieke vuurtoren die je kan beklimmen. Naast zeldzame vogelsoorten, waarover je meer leert in het Naturum en het vogelobservatiestation, spot je hier ook twee soorten zeehonden die – met een beetje geluk – liggen te zonnen op de rotsen rondom de kustlijn van Ottenby. 

Fietsen op Öland

Vanwege het vlakke karakter van het eiland is Öland ook een ideale bestemming om op de fiets te verkennen. Kies uit een van de 26 fietsroutes langs de culture en landschappelijke highlights van Öland, variërend van 3 tot 101 kilometer, die te vinden zijn op de website van de bestemming. Fiets door bossen, over grindpaden, langs lokale restaurantjes, stranden en nieuwsgierige koeien. Het duurzame karakter van Öland komt ook terug in het eten. Veel van de restaurants en cafés gebruiken ingrediënten die afkomstig zijn van de kleine lokale boerderijen. Kaas wordt geproduceerd in de nabijgelegen zuivelfabriek, het meel komt van de molen in een naburig dorp en de groenten worden verbouwd op een lokale boerderij.

Tip: verblijf op Öland bij Eksgården Krog & Rum, een prachtige gerenoveerde 18e-eeuwse boerderij het dorpje Gårdby, gelegen aan de oostkant van het eiland. Wandel over het omringende landgoed en de romantische binnenplaats. Pluspunt is het restaurant dat biologisch en vers eten serveert van regionale seizoensproducten, bereid door een topchef.

Meer tips voor duurzame activiteiten in Småland

Er zijn nog veel meer duurzame activiteiten te beleven in Småland. Hieronder zetten we de leukste tips op een rij. 

1. Little Rock Lake Zipline

In Småland vind je de langste zipline van Noord-Europa: Little Rock Lake. De zipline kent in totaal ruim vier kilometer aan tokkelbanen. Zoef met zo’n 70 kilometer per uur op 50 meter boven de grond door de boomtoppen, en wandel door de Zweedse wildernis van de ene naar de andere baan, met uitzicht op het nabijgelegen meer. Je kunt hier ook overnachten. 

2. Het boerendorp Ingebo Hagar

Net in het zuiden van Vimmerby in Småland ligt het dorp Ingebo Hagar, een 17e-eeuws boerendorp waar circulair denken en een duurzame toekomst centraal staan. Overnacht in een van de lokale accommodaties, drink een fika in het plaatselijke café, aai de boerderijdieren en wandelen over de uitgestrekte paden in de omringende bossen en weilanden. 

3. Fietstochten door filmlandschap Småland

Wil je Zweedse cultuur ervaren in de buitenlucht? Dan zijn de fietstochten langs verschillende filmlocaties in Småland iets voor jou. De tochten variëren van 15 tot 70 kilometer en voeren door een heuvelachtig boslandschap en langs dorpjes, rode huisjes, boerderijen en glinsterende meren. 

Duurzame restaurants in Småland en Öland

1. Eco By StrandNära

StrandNära is een biologische B&B met restaurant aan het langste strand van Zuid-Öland, nabij het idyllische dorpje Stora Flö. StrandNära is opgenomen in White Guide, een register met de beste hotels en restaurants in Zweden en richt zich op goed biologisch eten in een comfortabele, mooie omgeving. Alles wat geserveerd wordt is gemaakt van verse, lokale en biologische ingrediënten en het menu varieert met de seizoenen.

2. Stufvenäs gästgiveri

Dit restaurant ten zuiden van Kalmar, is gevestigd in een elegant herenhuis met een rijke geschiedenis en mooie uitzichten over Kalmarstrait. Stufvenäs Gästgiveri wil dat je de smaken van Småland ervaart, en gebruiken daarom voornamelijk producten van lokale boerderijen en ondernemers uit Stufvenäs.

3. PM & Vänner

Het verfijnde restaurant van dit hotel in Vaxjö, de hoofdstad van Zuid-Småland, wordt gerund door twee vrienden – Per en Monica, vandaar PM – en heeft één Michelinster. De gastronomische visie van PM & Vänner is een moderne interpretatie van de regionale Smålandse keuken, waarbij lokale producten en duurzaamheid een belangrijke rol spelen.

4. Café Muff

Dit café in Älmhult, de geboorteplek van IKEA waar je tegenwoordig het IKEA-museum vindt, is een plantaardig restaurant dat wordt gerund door de Poolse Grasha. Alles wat ze serveren in Café Muff is veganistisch en creatief bereid. Het café is tevens een werkplaats en sociale ontmoetingsplek voor mensen van alle soorten achtergronden.

5. Kastebergs Gård

Kasteberg is een typische Zweedse boerderij in Ljungby, waar je o.a. een culinaire wandeltocht kan maken. Je plukt en bereidt jouw lunch of diner in de natuur. Na een wandeling van zo’n 3 kilometer kom je uit op een prachtige open plek, waar je kookt in een outdoorkeuken en plaatsneemt aan een lange gedekte tafel onder een boom. In de regio Småland zijn 4 van dit soort plekken te vinden onder de noemer The Edible Country, oftewel ‘het eetbare land’. Reserveer een tafel in de natuur en een lokale gids helpt je bij het vinden van de ingrediënten en bereiden van de gerechten. Naast het landgoed van Kasteberg kan je ook lunchen of dineren in de openlucht aan een meer bij Wallby, diep in de bossen bij Asa Herrgård en recht aan de Baltische zee bij Stufvenäs.

6. Flättinge Gårdscafé

Heb je zin in een maaltijd in het groen, tussen paarden, schapen en koeien? Bij het familiecafé Flättinge, gerund door drie zussen, smul je in een gerenoveerde stal op het Zweedse platteland van zelfgebakken brood, traditioneel knäckebröd, sandwiches, cheesecake en ander gebak. De lekkernijen zijn veelal oude familierecepten, gebakken in hun 17e-eeuwse steenoven. Daarnaast maken de zussen ook sappen van bessen en bloemen van de boerderij. Maak na de koffie een wandeling over het landgoed om kennis te maken met de dieren.

7. Rudenstams Gårdskafé

Nabij Jönköping vind je een stijlvolle en kindvriendelijke boerderijwinkel: Rudenstams Gårdskafé. In de lunchroom smul je van groentequiche, pannenkoeken, zelfgekweekte appelsappen en andere lokale lekkernijen zoals bessen en kaas. Voor kinderen staan er mandjes met speelgoed. Tip: Wandel na de lunch door de appelboomgaard omhoog naar een uitkijkpunt vanwaar je uitkijkt over een van de grootste meren van Zweden: Vättern. 

Bekijk de sfeervideo:

Meer lezen over Zweden? Lees verder op onze Zwedenpagina >