Hier krijgen de aarde en de boeken een tweede leven

Een stuk land gebruiken zonder het te verwoesten. Dit is het principe van permacultuur. Het lijkt zo logisch en simpel, maar het staat zo ver van ons af in ons dagelijkse leven. Om een oplossing te vinden voor grote problemen die de landbouw met zich meebrengt, zoals verwoestijning en bodemerosie, ontstond het begrip permacultuur in de jaren zeventig aan de universiteit van Tasmanië (Australië). Door natuurlijke ecosystemen en kleinschalige voedselproductiesystemen te bestuderen ontwierpen Bill Mollison en David Holmgren, de bedenkers van permacultuur, een menselijke leefomgeving die ecologisch duurzaam en economisch stabiel is. Ik bezoek een permacultuurcamping in het land waar het allemaal begonnen is.

Regenwater en huisgemaakte pesto

We bevinden ons in het groene hart van West-Australië: Margaret River, zo’n driehonderd kilometer onder Perth. Ver weg van de droogte die we kennen van Australië, worden we omringd door een oase van groen. Bij aankomst begint het zelfs even te regenen. Want ook al is het hier groen, regenwater is schaars. Elke keer als het regent, zijn de eigenaresses van Fair Harvest Permaculture Campground weer dankbaar. ‘We proberen op dit stuk land uitsluitend met regenwater te werken. Alleen als het echt nodig is, gebruiken we leidingwater.’ Bij de douches staat een bord met: ‘Douch bewust en help ons door tot de volgende keer dat het regent’. Maar een kleine bui alleen is niet genoeg voor de liters water die nodig zijn om iemand te laten douchen.

Terwijl we in de buitenkeuken genieten van een huisgemaakte pesto en tomaatjes uit eigen moestuin vertelt eigenaresse Jodie over het ontstaan van de camping. Zo’n dertig jaar geleden kocht de familie van Jodie een uitgestrekt stuk land met een kleine boerderij. Er stonden nog maar weinig bomen en de grond was niet direct vruchtbaar. In 1995 verhuist haar familie naar de rand van het terrein en ziet ze veel potentie. In de jaren die erop volgen begint het proces van het ontdekken, begrijpen en ontwerpen van het land. Haar kennis van permacultuur laat ze terugkomen in alles wat ze doet. In permacultuur moet je eerst het grote geheel begrijpen, om vervolgens langzaam naar de details toe te werken. Naarmate haar kennis over het land groeit, verbetert ook de oogst en de kwaliteit van de grond. Sinds 2009 is het land zoals we het nu zien en geeft ze cursussen, waarmee cursisten het officiële permacultuurcertificaat ontvangen. Aangezien steeds meer cursisten wilden verblijven op het stuk land, is er langzaam een camping ontstaan. Sinds vorig jaar is het officieel een kampeerterrein met meerdere composttoiletten, douches en een buitenkeuken.

Op het permacultuurpad

Met een uitgebreid formulier ga ik op pad en geef ik mezelf een self guided tour. Ik start helemaal achterin het uitgestrekte stuk land: in de moestuin. Het is een georganiseerde chaos en doet me denken aan de moestuin in Amsterdam waar ik weleens meehielp. Overal groeien er verschillende dingen, want diversiteit houdt de grond vruchtbaar. Ik loop langs een granaatappelboom en zie ‘bedden’ tomaten, slasoorten en kruiden. Ik lees dat de moestuin voldoende is voor hun eigen huishouden, het café en de catering die ze af en toe verzorgen. Ondertussen droom ik over het hebben van een eigen moestuin. Hoe geweldig is het om je eigen groentes te verbouwen, precies genoeg om niet meer afhankelijk te zijn van de supermarkt?

De tour brengt me verder naar een van de vele andere verscholen plekjes die het terrein rijk is. Een kleine blokhut met een uithangbordje ‘Book Exchange’ is de ultieme plek voor de liefhebber van tweedehands boeken. De geur van oude boeken zit verscholen in elk element van deze kamer. Stapels vullen de boekenkasten die reiken tot het plafond. Je zou er een hele middag kunnen vertoeven en nog niet genoeg tijd hebben om elk boek door je handen te laten gaan.

Een stukje verder vind ik een uitgebreid recyclesysteem. Papier, blik, glas, plastic en groen afval wordt hier nauwkeurig gescheiden. Dit lijkt voor ons Nederlanders de normaalste zaak van de wereld, maar hier in West-Australië is het scheiden van afval zeldzaam. Op deze permacultuurcamping gaan ze nog een stapje verder als het gaat om het recyclen van gft-afval.

De eierschillen, koffie- en theeresten gaan naar de wormen, die hard werken om de moestuin vruchtbaar te houden, terwijl de rest van het gft-afval naar de kippen gaat. In plaats van alles op de grote hoop te gooien, wordt hier bij ieder soort afval nagedacht over hoe het een nieuw leven kan krijgen.

Frisse compost

Een van de eigenaresses loopt langs met een enorme berg op haar kruiwagen. Het ziet eruit als aarde en het ruikt heerlijk. Als ik haar vraag wat het is, kan ik het bijna niet geloven. Het is een berg compost. Bij aankomst had de eigenaresse met enthousiasme verteld over het legen van de composttoiletten. ‘Morgen halen we de compost eruit! Dat is leuk om te zien!’ Eerlijk gezegd kon ik wel wat leukers bedenken dan zien hoe composttoiletten geleegd worden. Maar wanneer ze me laat zien hoe vruchtbaar de compost is en hoe lekker deze ruikt, ben ik blij dat ik zie wat er mogelijk is. Ik denk terug aan de vele ‘bush’ toiletten die ik tijdens mijn reis door Australië heb gebruikt. Altijd rook het er vies en stond er een grote emmer chloor naast. Nergens had ik in de natuur een toilet gezien dat ook écht natuurlijk was. Daarnaast geeft dit composttoilet terug aan de natuur. Zo maakt het de cirkel rond. Weer een principe uit de permacultuur dat laat zien dat we met zoiets normaals als naar het toilet gaan iets kunnen doen om de natuur een stukje beter te maken.

Door het zien van de compostdouches op het kampeerterrein, geraak ik nog meer overtuigd van de kracht van permacultuur. Naast het feit dat het water bijna volledig uit regenwater afkomstig is, wordt het water verwarmd door de hitte uit compost. Een inventief, maar simpel systeem zorgde er eerder voor dat het water voor tien maanden lang op een temperatuur van vijftig graden bleef. Zo was er onbeperkt warm water zonder het gebruik van externe energiesystemen.

Een bezoek aan deze unieke camping is meer dan genieten van het buitenleven. Elke dag zie ik andere campinggasten over het terrein lopen terwijl ze de bordjes met uitleg over de systemen inspecteerden. Overal werden foto’s van gemaakt. Het is een plek waar we op een speelse manier worden opgeleid over hoe we in harmonie met de natuur kunnen leven. Dit geeft me een goed gevoel, vooral in deze tijd waar we deze kennis het hardst nodig hebben. Samen met de andere campinggasten heb ik kennis gemaakt met de principes van permacultuur en zien we nieuwe mogelijkheden voor de toekomst. Een toekomst waarin we niet alleen nemen wat de natuur ons te bieden heeft, maar waar we ook teruggeven, zodat we beide blijven groeien.

Interesse in meer duurzame reisverhalen? Bekijk onze duurzaam-pagina en wees geinspireerd!