Afscheid in Port Elizabeth

Dit blogbericht is geschreven door Jorrit. Na een lange reis van drie vluchten kwam ik vorige week woensdag aan in PE. In het kleine gebouw van het vliegveld kon ik door het raam bij de bagageband Manouk al zien staan. Het liefst wilde ik gelijk naar haar toe, maar ik moest eerst de koffer ophalen. Het enige wat we deden was lachen van blijdschap naar elkaar. Nadat ik mijn koffer had, kon ik eindelijk naar haar toe. Een spandoek met de tekst “Ek het jou gemis” en een stralende Manouk verwelkomde mij in Zuid-Afrika. Na 4 maanden en 4 dagen elkaar te missen zijn we weer bij elkaar.
Het was even schakelen. Ineens had ik een vriendin die precies weet hoe alles werkt en (niet) geregeld is in een land aan de andere kant van de wereld. Zo anticipeert ze op het verkeer alsof ze al jaren lang in Zuid-Afrika rijdt en wat betreft veiligheid heel anders is dan in Nederland. Links en lichtelijk brutaal. Dat klinkt erger dan dat het is want iedereen rijdt zo. Nadat ik het huis had bekeken en mijn spullen daar dumpte, gingen we wat drinken aan de kust om even bij te komen. We hadden, en hebben nog steeds, elkaar veel te vertellen. Het was weer gezellig als vanouds. Een fijn gevoel.

Wat mij gelijk op viel aan Zuid-Afrika is dat er overal mensen “werken” om je te helpen met de kleinste dingen. Op je auto letten, aangeven of je achteruit kunt uit parkeren, voor je tanken, 25 obers voor 12 gasten, ongevraagd optreden in een restaurant. Ik moest er erg aan wennen. Het is gebruikelijk om al deze mensen een fooi te geven. Aan deze opdringerige manier van geld verdienen kreeg ik al snel de kriebels. Advies van Manouk: “Wen er maar aan, anders krijg je het zwaar hier”. De Zuid-Afrikaanse cultuur vind ik nog niet zo makkelijk als het lijkt in de blog van Manouk. Het zelf ervaren is heel anders dan dat ik altijd van haar heb gehoord.

Ook ligt er overal plastic en afval in de berm en stroomt dat allemaal via rivieren de zee in. Ik bedenk me dat we in Nederland goed bezig zijn met afval scheiden, maar er voor elke verpakking die ik in de plasticbak doe, er 3 in Zuid-Afrika de zee in stromen. Op dat gebied alleen al een wereld te winnen.

De volgende dag ging ik mee naar stageschool van Manouk. Ik kreeg een rondleiding door de inmiddels lege school en sprak een paar docenten. Later die ochtend gingen we mee met de afscheidsdag voor de docenten en stagiairs. Een braai bij de monding van de Van Staadens rivier. Op school zag ik een aantal opvallende namen. Zo woont de familie Jansen, de meest voorkomende Nederlandse achternaam, ook in een township. Er is dus ooit een Nederlandse man geweest die met een donkere Afrikaanse vrouw een kind kreeg. Deze nazaten wonen al generaties in een township en hebben vaak geen idee waar hun achternaam vandaan komt. Bijzonder dat er dus Jansens wonen in Nederland met een goede baan en mensen aan de andere kant van de wereld in een township en straat arm zijn.

Een groepje kinderen kwam speciaal om Manouk voor de laatste keer te zien. Ook waren ze erg nieuwsgierig wie nu toch die vriend van haar was. De altijd zo enthousiaste en drukke kinderen waren nu ineens erg verlegen. Het moest vast ook gek voor ze zijn om iemand die je kent van foto’s in het echt te zien. Leuk om elkaar te ontmoeten!

Het afscheidnemen van Manouk gaat in verschillende fases. Eerst de school, dan de huisgenoten, daarna de stad en uiteindelijk het land. Voor de braai met de docenten begon was het mooie maar ook verdrietige moment daar. Het kind met wie Manouk de mooiste band heeft opgebouwd moest afscheidnemen. Beide waren in tranen. Het mooie was dat zij, het kind, alle adviezen van Manouk op wist te noemen voor als ze boos wordt. Dat gaf Manouk meer vertrouwen voor de toekomst van haar. Hierna zongen de 4 kinderen 10.000 Reasons voor Manouk. Een mooie herinnering. Ook van Klaas, de

conciërge, moest afscheid worden genomen. In een van de eerdere blogs lazen we al dat Manouk, Wendy en Tessa speciaal voor hem een dag hadden georganiseerd om deze hard werkende man in het zonnetje te zetten. Bij het afscheid van hem hadden zowel hij als de meiden het “moeilijk”. Zo oprecht blij was Klaas dat hij deze 3 meiden heeft leren kennen. Ook ik kreeg een speciale opdracht mee: “Take care of Manouk. She is a special one”.
Op weg naar de braai zat ik met drie huilende meiden in de auto.

Veel tijd om het afscheidsmoment te verweken was er niet. Na 10 minuten rijden stopte iedereen bij de Spar om drinken te kopen, terwijl wij eerder hoorden dan dit geregeld was. Dus knop om op en gelijk richten op het boodschappen doen. Ook hier moet ik aan gaan wennen, dat in Zuid-Afrika veel op het moment zelf wordt gepland. De braai was erg gezellig. Met een gezellige borrel op vertelde een meestal stille leraar wat hij allemaal geleerd had van Manouk, Tessa en Wendy. Één voorbeeld van een leraar: “Als ik m’n ogen dicht doe dan zie Manouk die zegt hoe je met kinderen om moet gaan”. Na de hele middag gebraaid te hebben namen we afscheid van het docententeam. Zij zeiden dat de school en PE voelt als een thuis met deze 3 meiden, en dat ze altijd terug mogen komen. Uit betrouwbare bron begrijp ik dat het “thuis” gevoel ook voor Manouk geldt. Omdat de locatie iets verder rijden was dan dat wij te horen gekregen stonden we met een bijna lege tank op de braaiplek. We zijn nog naar een dorpje vlakbij gereden omdat ons was vertelde dat daar een benzinepomp was. Dit ritje was uiteindelijk niet nodig want er stond voor jaren geen benzinestation meer in het dorp. Gelukkig wilde een lieve juf met ons wachten tot haar man en zoon kwamen met een jerrycan benzine om veilig thuis te komen. Deze vriendelijkheid is ook typerend. Voor mij was het soms onwerkelijk om iedereen die ik ken van foto’s en verhalen in het echt te zien, en om mee te maken hoe Manouk volwassener is geworden.
Deze dagen voelde als ‘een kijkje in het leven van.’

Vrijdag verlieten Manouk en ik het huis waar Manouk 4 maanden verbleef. Met een nieuwe luxe auto reden wij naar ons mooie guesthouse in PE. Een schitterende plek waar vanuit wij al onze tripjes maakten. Dat alles in Zuid-Afrika niet in een keer goed gaat werd al snel duidelijk. Na een dag hoorde ik een vreemde piep als de auto remde. Wij terug naar de verhuurder, die vervolgens zei dat die piep gevaarlijk is. Hierdoor kregen wij een nieuwe mooie auto.

Manouk heeft mij PE laten zien en we bezochten natuurparken, waaronder Addo Elephant Park. Dit was mijn verjaardagscadeau. Heel gaaf om zo dicht bij kuddes olifanten te zijn. Een avondje uit met de huisgenoten was ook erg gezellig. Al met al ging Manouk met mooie en leuke mensen om.

Ook namen we afscheid van George. Een Zimbabwaan die op een Afrikaanse markt typische Afrikaanse spullen verkocht. Hij wilde met ons op de foto. George is voor ons een hele fijne Afrikaan. Hij dringt zich niet op en heeft aandacht voor de persoon. Deze man had al een geweldige dag als Manouk tijdens het hardlopen, als een van de weinige blanke mensen, hem een fijne dag wenste. Ook van hem kreeg ik de opdracht ‘look behind Manouk’ mee. Mooi om te zien hoe Manouk door kleine en grote dingen voor mensen in PE het verschil heeft gemaakt.

Nadat op de laatste avond vlak onder de pier in PE een groep dolfijnen Manouk als het ware gedag zeiden, verlieten we de stad waar Manouk 4 maanden leefde op dinsdagochtend naar Mosselbaai, om daar uit te rusten. Een prachtige rit met tussenstops in Jeffreysbay en Knysna. Onze reis samen is inmiddels echt begonnen. Genoeg tijd om bij te praten.